Gevaarlijke situaties stedelijke omgeving door omvallende bomen

maandag 3 augustus 2015
timer 4 min
De zomerstorm die over Nederland raasde heeft miljoenen euro’s aan schade veroorzaakt. Duizenden bomen vielen met bosjes om en dit leverde levensgevaarlijke situaties op. Naast de materiële schade zijn er vaak (dodelijke) slachtoffers te betreuren, zo ook bijvoorbeeld nu in regio Amsterdam. Waarom vallen er zoveel bomen om in stedelijke omgevingen en kan dat niet anders?

Een natuurlijke boom die in een onnatuurlijke situatie terecht komt. Dit vergt veel van mens en natuur, maar toch is het goed mogelijk. Er is inmiddels veel ervaring opgedaan waardoor we praktisch overal een boom kunnen plaatsen. We dienen ons dan wel aan de regels van de natuur te houden. Zodra er gezorgd wordt voor voldoende doorwortelbare ruimte, voeding, vocht en zuurstof is het goed mogelijk voor een boom om in een stedelijke omgeving te groeien en bloeien. Precies zoals de mens het graag ziet; het is namelijk wetenschappelijk aangetoond dat we ons prettiger en gelukkiger voelen in een groene omgeving. 
 

Waarom gaat het toch zo vaak mis?

De voornaamste reden dat een boom omvalt, is een slechte verankering. Oude versleten bomen vind je namelijk bijna niet in een stedelijke omgeving, dus breken komt nagenoeg niet voor. Wortels zorgen niet alleen voor de opname van voeding, maar bieden ook stabiliteit. Als de wortels keer op keer beschadigd en soms zelfs deels weg gehaald worden, verzwakt de boom. Iedere keer als er een leiding aangelegd wordt, beschadig je de wortel. Een kabelgoot waar ondergronds de bekabeling begeleid wordt, zou in deze een oplossing zijn.


Als de groeiplaats niet voldoet, kan een boom zijn wortels niet kwijt en ook geen voeding vinden waardoor je wortelopdruk krijgt. In de bovenlaag zit meestal wel wat voeding en vocht waardoor de wortel een stoep of weg omhoog drukt. Dus de wortels moeten het wederom ontgelden. Tevens wordt er vaak gekort op het budget voor onderhoud waardoor er minder gesnoeid wordt. Bomen worden topzwaar, takken breken af of de boom kan zichzelf niet meer houden en wordt letterlijk uit de grond getrokken bij een storm. 
 

Kennis zit om de hoek

We zijn als Nederlanders vooraanstaand als het gaat om het inrichten van groeiplaatsen, zo ook voor bomen. Onze ‘groene’ bedrijven zijn wereldberoemd en exporteren onze kennis en producten over de hele wereld. We kunnen het dus wel. Er is voor iedere situatie wel een groeiplaats. Den Ouden Groep en Pius Floris hebben zelfs hun krachten gebundeld om de ontwikkeling van groeiplaatsen te optimaliseren en deze kennis te delen. Denk bijvoorbeeld aan Substrado BBV, waarbij Den Ouden het product heeft ontwikkeld en Pius Floris advies uitbrengt voor aanplant. Zodra de boom een gezonde groeiplaats krijgt en goed onderhouden wordt, hoeft er geen enkele boom om te vallen. De kennis is in huis en wordt gelukkig ook al veel gebruikt, maar helaas nog niet vaak genoeg. 
 

Strijd tussen ‘grijs’ en ‘groen’

In de ontwerpfase wordt vaak al bepaald hoeveel ruimte een boom krijgt. Daar begint het spanningsveld tussen de grijze en groene al. De grijze (civieltechnische mensen) willen zoveel mogelijk harde ondergrond. Alles waar een boom niet in groeit. De groene (cultuurtechnische mensen) staan hier lijnrecht tegenover en prefereren een zoveel mogelijk luchtige ondergrond. Er zijn voldoende groeiplaatsen die met beide rekening houden en er dus geen enkel compromis nodig is. In aanschaf wellicht iets duurder, maar dit weegt niet op tegen de hoge kosten voor onderhoud en renovatie. Om dit al in ontwerpfase te ondersteunen is er een bestekservice door verschillende bedrijven opgezet. Het ontwerpende ingenieursbureau wordt dan ondersteund door een ervaren adviseur groeiplaatsinrichting voor het beschrijven van een bestek en de keuze voor een geschikte groeiplaats. 
 

APK voor de boom

Wanneer je een boom in de stad plaatst, geeft dit andere verantwoordelijkheden dan een boom in het bos. Je dient te monitoren of alles goed gaat en veilig is, dit kun je door een VTA inspectie goed in kaart brengen. Hier wordt voornamelijk naar veiligheid gekeken. De aanleg is prijzig, maar naar verloop van tijd wordt de boom ook serieus geld waard. Door een boom slecht te behandelen, ga je ook nog eens onverschillig met een behoorlijke investering om. Uit verschillende publieke opinies is gebleken dat het overgrote merendeel van de stedelingen een boom waardeert en een must vind in de stad. Gelukkig maar, want we kunnen niet zonder onze bomen, natuurlijk…
 

Van de Straatbeeld redactie

Op LinkedIn kunt u meepraten over dit onderwerp. Had de stormschade lager kunnen uitvallen als gemeenten meer geld hadden uitgetrokken voor het onderhoud van openbaar groen?
 

Auteur: Jarno van Veelen, adviseur bodemverbeteraars

Meer artikelen met dit thema

descriptionArtikel

Objectieve data voor Hilversum met de Groene Stad Challenge

21 mrt om 09:58 uur

De Groene Stad Challenge geeft een gedetailleerd beeld van de groene stand van zaken in een gemeente en inzicht…

Lees verder »
descriptionArtikel

Onderzoek naar de waterbergende weg: we volgen de druppel door het hele systeem

19 mrt om 09:03 uur

Met meer dan een meter neerslag was het recordnat in Nederland in het afgelopen jaar. Maar 2023 kende ook…

Lees verder »
descriptionArtikel

Expertcolumn Luuk Postmes: Verwondering

14 mrt om 10:55 uur

Blijf je verwonderen, daar wordt de wereld beter van. En groener! Luuk Postmes van de gemeente Eindhoven  heeft…

Lees verder »

Weber ontwikkelt eco mortel voor 3D betonprinten

11 mrt om 14:06 uur

Weber, een pionier op het gebied van 3D betonprinten, heeft met Weber 3D eco de volgende generatie van haar…

Lees verder »
descriptionArtikel

‘Bij groen in de stad is één plus één zeven’

29 feb om 09:35 uur

Meer groen in de buitenruimte, het lijkt een inkoppertje in een tijd waarin we steeds regelmatiger kampen met…

Lees verder »
descriptionArtikel

Van Muijlwijkstraat Arnhem nu stuk groener en veiliger

23 feb om 11:20 uur

Van de ‘lelijkste straat van Arnhem’ naar de ‘groenste en coolste’ straat van de stad. De Van Muijlwijkstraat…

Lees verder »
descriptionArtikel

Breda wil een stad in een park zijn en investeert miljoenen

15 feb om 13:08 uur

Om een leefbare gemeente te zijn die klaar is voor de toekomst, investeert Breda zestien mijloen euro in het…

Lees verder »
descriptionArtikel

Het Rotterdams WeerWoord op de gevolgen van de temperatuurstijging

1 feb om 13:03 uur

Hoogwater, overstromingen, extreme regenval en hittegolven. Rotterdam moet zich als stad voorbereiden op een…

Lees verder »