Kenniscafé van IGOV/OVLNL over Smart Cities – Smart Lighting

Brigitte Hulscher, van gemeente Utrecht, vertelde in het kenniscafé hoe de domstad zich om wil vormen tot Smart City. Ook Eindhoven en Den Haag (bedrijventerrein Zichtenburg) zijn volop bezig met implementatie van Smart City – Smart Lighting concepten.

Beter benutten

Dat Utrecht druk is met de transitie naar Smart City heeft deels te malen met demografische ontwikkelingen. Hulscher: “Utrecht is de snels groeiende stad van Nederland. De komende jaren krijgt de stad er 70.000 inwoners bij. De instroom moet geaccommodeerd worden in bestaand stedelijk weefsel. Dus geen nieuwe uitleglocaties rondom de stad.” Hulscher gaf aan dat de capaciteit van de stad door de nieuwkomers onder druk wordt gezet. Door gebruik van Smart City technologie kan Utrecht de capaciteit beter benutten en de inrichting en verdere ontwikkeling van gezonde en duurzame leefomgevingen in het stedelijk gebied waarborgen. Slim managen is het sleutelwoord, aldus Hulscher.

Drie domeinen

Utrecht heeft drie domeinen benoemd – gezond, groen en slim – die onderling ‘connected’ zijn. Data verkeer in die domeinen wordt deels gegenereerd door slimme lichtmasten – Hulscher sprak van lantaarnpalen. Een op de vier lichtmasten wordt aangesloten op het glasvezelnetwerk en uitgevoerd met sensoren, om gegevens te verzamelen over lucht, geluid en bewegingen. De financiering van zo’n netwerk is lastig door – zoals Hulscher zei –  ‘de manier waarop organisaties binnen de gemeentes zijn georganiseerd’. “Iedere dienst zit in een silo en elke silo heeft een eigen potje. Dat is niet meer van deze tijd. OVL betaalt de lichtmasten, maar als daar smart functies in zitten, profiteren ook de andere silo’s van de data die via die masten binnenkomen. De opgave is dan om horizontaal te gaan werken dwars door de verticale silo’s heen, iedere diens tdie profiteert van de data betaalt mee aan het netwerk.” Het optuigen van een netwerk, het IT platform, noemde Hulscher de grootste opgave in de transitie naar Smart City. De veranderingen gaan zo snel. “Niemand weet wat er nog aan zit te komen. Wat nu werkt, is morgen misschien al gedateerd.”

Pilots

Utrecht gaat niet in een keer het Smart City grid over de stad uitrollen. “Hulscher: “We hebben drie pilotprojecten benoemd: Stationsgebied, Leidsche Rijn, en Science Park. Daar gaan we aan de slag met de nieuwste technologie.  Utrecht wil hier werken met een nieuwe vorm van aanbesteden die erop gericht is om voorwaarden te scheppen ‘om nauwer met elkaar samen te werken’. Elke den Ouden, van de TU Eindhoven, ging daar ook op in in haar presentatie: “De rollen zijn heel erg aan het veranderen. De overheid is straks niet meer leidend in heel veel gebieden.” Den Ouden pleitte ook voor pilots maar ze plaatste een kanttekening: “Interessant hoor al die experimenten. Maar wat ik vast moet stellen is dat we maar niet voorbij het stadium van pilots komen.”

Eindhoven

Misschien dat het in Eindhoven wel gaat lukken? Den Ouden is betrokken bij een ambitieus project  'Vision and Roadmap Urban Lighting Eindhoven 2030'. Net als Utrecht wil ook de gemeente Eindhoven de openbare verlichtingsinstallaties in de periode tot 2030 door ontwikkelen tot een geïntegreerd Smart Lighting grid, een IT platform waarop je allerlei diensten inplugt, die elk – apart of in samenhang – bijdragen aan de verhoging van de 'kwaliteit van leven' in de stad. Heijmans en Philips hebben een EMVI aanbesteding gewonnen en zijn een langjarige samenwerkingsovereenkomst aangegaan. Er zijn tien pilots – ook wel living labs - in de stad aangewezen. In samenspraak met bewoners en andere betrokkenen wordt Smart City in de pilots uitgerold. Den Ouden: “Er is gekozen voor ‘needs driven innovation’.

Zichtenburg

Den Haag is ook druk met Smart City – Smart Lighting. De stad heeft een pilot geïnitieerd op het bedrijventerrein Zichtenburg – zie voor meer informatie elders in deze editie. Ruben van Bochove vertelde hoe onder leiding van de gemeente met marktpartijen een traject is gevolgd.  Er zijn sensoren toegepast, geselecteerd vanwege de bijdrage die ze kunnen leveren aan gemeentelijke verantwoordelijkheden. Het gaat om elf varianten, zoals luchtkwaliteit, grondtemperatuur, geluidsmeting, detectie, en telling voertuigen. Ruben van Bochove: “Zichtenburg is niet in een concept blijven hangen maar is daadwerkelijk gerealiseerd. Met de opgehaalde data worden straks ook echte beslissingen in andere ketens dan verlichting gemaakt. Daar draait het tenslotte om bij Smart Lighting: data ophalen om er bruikbare informatie van te maken die je weer kunt gebruiken voor andere processen.”

Kennisteam Smart Cities – Smart Lighting

Aan het slot van het Kenniscafé maakte Edwin Baars, directeur Intechraal, bekend dat OVLNL van start gaat met een Kennisteam Smart Cities – Smart Lighting. In drie tot vier bijeenkomsten per jaar streeft het kennisteam naar:

-          Verbinden van markt en overheid

-          Promoten van standaarden

-          Uitgroeien tot verzamelpunt van kennis

-          Vraagbaak