Licht voor een barokke waterloop

Intensief gebruikt en tegelijk behoorlijk veronachtzaamd: de vlindervormige Welfengarten in Hannover was lange tijd niet de fraaiste van de vier zogeheten Tuinen van Herrenhausen (Herrenhäuser Gärten). Weggemoffeld achter het hoofdgebouw van de universiteit van Hannover en afgesneden van de andere drie historische tuinen door de drukke Nienburger Straße, was de Welfengarten lange tijd een solitaire groene lob – slecht onderhouden, met onduidelijke begrenzingen en met overwoekerde historische sporen. 

Aanhechten

Dat de Welfengarten wel degelijk onderdeel is van de Tuinen van Herrenhausen, was het fundament van het ontwerp dat Kamel Louafi en Dörte Eggert-Heerdegen maakten voor de herinrichting van het openbare park. In hun prijsvraagwinnende plan kwam ook de historie van de Welfengarten weer tevoorschijn – zowel van de achttiende-eeuwse baroktuin als van de Engelse landschapstuin uit de negentiende eeuw. Nieuwe wegen werden, op basis van de historische lay-out van de tuin, toegesneden op de huidige gebruikers – omwonenden uit de wijk Nordstadt en studenten van de universiteit. Deze nieuwe wegen moeten de Welfengarten ook beter aanhechten op de stad en op de drie andere Tuinen van Herrenhausen.

De heringerichte Welfengarten wordt opgeleverd in de zomer van 2018 en is dan voorzien van nieuwe beplanting, aanpak van groenpartijen en boombestanden, nieuwe wegen en aanvullende objecten en meubilair.

Waterloop

Ook de achttiende-eeuwse barokke waterloop die in de Welfengarten ooit slot Montbrillant flankeerde, kwam in Louafi's en Eggert-Heerdegens ontwerp – gedeeltelijk – terug. Een lint van vierkante kunststof platen in een iets opgetilde staalconstructie volgt in het park de contour van de vroegere waterloop. Het lint bezorgt de Welfengarten volgens de landschapsarchitecten een heldere ruimtelijke structuur, gekoppeld aan eigentijdse gebruiksmogelijkheden; een deel van het lint is opgebouwd uit gestapelde, multifunctionele zitelementen. 

Louafi en Eggert-Heerdegen lieten niet de complete waterloop afbiezen met hun lint uit kunststof platen, maar kozen voor fragmenten, met een gezamenlijke lengte van 200 meter. Om die separate delen te binden en het lint ook in de avonduren een functie te geven, is onder de kunststof platen een lichtband aangebracht die 's avonds van binnen naar buiten de contour van de voormalige waterloop belicht.

Terughoudend led

Het ontwerp van de lichtband stamt van Studio DL. Het bureau uit Hildesheim zette het idee van Louafi en Eggert-Heerdegen om met een terughoudende ledbelichting van BluLeu LED Solutions. In totaal is in het project 252 meter ledlicht verwerkt, in 95 segmenten. Het ledlicht (verbruik: acht Watt per meter) is welbewust naar beneden gericht, om verblinding en lichtemissies te minimaliseren. Voor de gebogen elementen van de waterloop ontwikkelde Studio DL lichtarmaturen op maat, die hufterproof moesten worden uitgevoerd. 

Om zoveel mogelijk te voorkomen dat insecten worden aangetrokken, is het licht gereduceerd tot 2.700K. De behuizingen van het ledlicht zijn volvergoten en gesloten. Lichtvervuiling wordt geminimaliseerd door het licht in het lint stipt om middernacht automatisch uit te schakelen. Of dat tijdstip optimaal is, moet de praktijk uitwijzen; het gebruik door omwonenden en studenten zal in de nabije toekomst bepalen of het licht van Studio DL de voormalige waterlopen tot dieper in de nacht aanlicht, of eerder in de avond dooft.

Dit artikel is verschenen in ruimte en licht nummer 2, mei 2018.