Rondom de Groenmarkt en Kromme Elleboog in Meppel spelen de laatste jaren meerdere ontwikkelingen, waardoor het plein aan een heuse herinrichting toe was. Door de verhuizing van de plaatselijke drukkerij kwam er ruimte voor een appartementengebouw en een parkeergarage. Otten Infra was verantwoordelijk voor de uitvoering van de herinrichting, Geja Brouwer van de gemeente Meppel vertelt meer over dit project.
Mensen willen weer ‘gezien worden’ op de Groenmarkt en Kromme Elleboog in Meppel
donderdag 19 januari 2023
“De aanleiding voor de herinrichting was de bouw van het nieuwe appartementencomplex met openbare parkeergarage tussen de hoek van de Groenmarkt en de Kromme Elleboog”, legt Brouwer, als projectleider betrokken bij het project, uit. “De politieke wens was een autoluwe binnenstad, zodra de parkeergarage in gebruik genomen zou worden."
Ze vervolgt: "De Groenmarkt is één van de pleinen in de binnenstad van Meppel. Het was vóór de herinrichting een parkeerplaats in het kernwinkelgebied. De Kromme Elleboog was toe aan nieuwe bestrating en bij nader onderzoek bleken de bomen direct onder de bestrating te wortelen, waardoor een complete herinrichting noodzakelijk werd.”
Een frisse openbare ruimte
Vanuit de opdrachtgever, de gemeente Meppel in dit geval, waren er diverse wensen. “Het beleid van de gemeente Meppel is dat wanneer bomen gekapt worden er een nieuwe boom, of minimaal hetzelfde kroonvolume, voor terugkomt”, vertelt Brouwer. “Daarnaast was het uitgangspunt dat er voor de parkeerplaats Kromme Elleboog Zuidzijde minimaal evenveel parkeerplaatsen voor vergunningshouders terug zouden komen als in de oude situatie. Voor de Groenmarkt was het uitgangspunt om een aangename verblijfsplek te creëren met mogelijkheden voor zitelementen of de lokale markt.”
De Groenmarkt moest dus vooral weer een plek worden die mensen niet enkel gebruiken om te passeren, maar een plein waarop ze het fijn en prettig vinden te verblijven. “Daarnaast was voor het gehele gebied, inclusief de Kromme Elleboog, de wens om er met het herinrichtingsproject een frisse openbare ruimte van te maken.”
Wensen van betrokkenen
Binnen het project Groenmarkt en Kromme Elleboog zijn naast de professionals ook bewoners, pandeigenaren en ondernemers van de direct aangrenzende panden betrokken. “Samen met hen is het ontwerp van de uiteindelijke Groenmarkt en Kromme Elleboog tot stand gekomen”, vertelt Brouwer.
"Voor de Groenmarkt hield dit in dat de wensen van de bewoners, gebruikers, pandeigenaren en ondernemers zijn geïnventariseerd. Hieruit bleek bijvoorbeeld de zeer grote wens voor een terrassenplein, met ruimte voor bewoners en bezoekers om te zitten zonder dat een consumptie verplicht is.”
Voor het hele project dat van het centrum van Meppel een nog prettigere verblijfsplek moest maken, zijn verschillende inrichtingselementen gebruikt. “Qua bestrating is gekozen voor gebakken straatstenen in combinatie met hergebruikte natuurstenen banden”, zegt Brouwer. “Daarnaast bevinden zich rondom de Groenmarkt en Kromme Elleboog groeiplaatsen, bestaande uit bomengranulaat met voldoende voeding voor minimaal zestig jaar”, vervolgt Brouwer. “Op de Groenmarkt zijn vijf nieuwe bomen geplant, waarvan vier tulpenbomen en één honingboom. Aan de Kromme Elleboog zijn nieuwe platanen in het groen geplant.
Stalen boomspiegels
Naast de specifieke beplanting is op de Groenmarkt gekozen voor een maatwerkconstructie voor de stalen boomspiegel. “Ook hebben we besloten de stalen boomroosters op de Groenmarkt opnieuw te gebruiken. Ze waren nog in prima staat om een nieuwe ronde mee te gaan.”
Ook aan het verblijfsgeluk op de Groenmarkt is zorgvuldig aandacht besteed. “Zo zijn er diverse soorten zitelementen aangebracht op en rondom het plein”, aldus Brouwer. “Deze zitelementen zijn uitgevoerd in cortenstaal en duurzaam geproduceerd hout.”
Ledverlichting
Om ook ’s nachts en ’s avonds, in het donker dus, een aangename en veilige sfeer te creëren, is ook de verlichting niet aan de aandacht ontsnapt. “Wel moet ik erbij vermelden dat de openbare verlichting op de Groenmarkt ongewijzigd is, wat goed werkt hoeft immers niet gewijzigd te worden. Wel is daar waar nodig een lichtmast of -armatuur een meter verplaatst.
Aan de Kromme Elleboog hebben we de verlichting grotendeels wél vervangen. De openbare verlichting daar was verouderd en is vervangen door ledverlichting”, aldus Brouwer.
Met de herinrichting zijn de Groenmarkt en Kromme Elleboog weer pleinen waar men graag vertoeft en verblijft. “De Kromme Elleboog beschikt nu over een opgefrist parkeerterrein, waarbij het gedeelte voor vergunninghouders is afgescheiden met een groene haag en bomenrij”, vertelt Brouwer. “De Groenmarkt is met dit mooie project getransformeerd naar een levendig terrassenplein. In totaal is nu zo’n tweederde deel ervan bestemd voor terrassen”, legt Brouwer uit.
Verplaatsbare zitelementen
“Het overig openbaar gebied van de Groenmarkt is verrijkt met verplaatsbare zitelementen die samen de letters MEPPEL maken. Tevens is er stroomvoorziening gerealiseerd. Hierdoor is het mogelijk om op dit plein evenementen te organiseren en ook voor standplaatshouders is een plek gerealiseerd. Al met al is dit project geslaagd en kunnen we wel zeggen dat de verblijfskwaliteit een enorme boost heeft gekregen.”
Ontwerp
B+O architecten heeft het ontwerp gemaakt voor de herinrichting van de Kromme Elleboog en de Groenmarkt in het centrum van Meppel. Op deze plek zijn 52 appartementen, 200m2 commerciële ruimte en een parkeergarage voor 217 auto’s gerealiseerd.
Het ontwerp van de totale herinrichting sluit aan bij de schaal en parcelering van de historische binnenstad en naastgelegen monument Het Klokkehuis. Zo zijn de klassieke proporties terug te vinden in de maatvoering en verhouding van de raamopeningen. Ook in de materialisering en gevelarchitectuur is de pandsgewijze opbouw van de oude binnenstad terug te zien.
De parkeergarage ligt in de kern van het plan en is bekleed met geperforeerd staalplaat, dat een patroon heeft dat refereert aan de treurwilg. Wanneer de auto’s door de parkeergarage rijden, schijnt het licht van de koplampen door dit patroon. Hierdoor krijgt de gevel aan de buitenzijde een bijzonder karakter. Met deze ontwikkeling krijgt de openbare ruimte aan de Groenmarkt, Prinsenplein en rondom de Kromme Elleboog een complete metamorfose. Ook is het gebied van de Groenmarkt autoluw gemaakt. Dit komt de leefbaarheid van het centrum ten goede.
Spelen met letters
De Groenmarkt kon door de bouw van de parkeergarage autovrij worden gemaakt en de auto maakte plaats voor een echt stadsplein met ruimte voor terrassen, groen, evenementen en spontane passanten. De historie van de drukkerij die hier vroeger gesitueerd was, werd als uitgangspunt genomen voor het ontwerp van de Groenmarkt.
Een heuse letterbak vormt grote en kleine vakken waarin verplaatsbare letterbanken staan. De letterbanken zijn speciaal voor de Groenmarkt ontwikkeld, in samenwerking met Grijsen park- en straatdesign, in de letters M.E.P.P.E.L. Doorgaans hebben de letters een vaste plek, maar ze zijn ook makkelijk te verplaatsen tijdens bijvoorbeeld evenementen.
De letterbanken worden los op het maaiveld geplaatst en kunnen gemakkelijk worden verplaatst. De letterbanken zijn namelijk voorzien van lepelgaten. Dit maakt het mogelijk om de banken te verplaatsen met bijvoorbeeld een pompwagen of heftruck. Zo kan er tijdelijk ruimte gemaakt worden voor evenementen of markten.
Deze mogelijkheid geeft gemeente Meppel meer flexibiliteit in de openbare ruimte. Na het evenement kunnen de banken weer gemakkelijk worden teruggeplaatst op de locatie. De banken zijn in samenwerking met Buro Ma.an ontworpen. Het ontwerp is door Grijsen vertaald tot productietekening. Uiteindelijk heeft Grijsen de bank ontwikkeld tot het eindresultaat.
De zes letterbanken zijn gemaakt van staal en hout. Het onderstel is gemaakt van cortenstaal. Het cortenstaal wordt op een natuurlijk wijze beschermd door het ontstaan van een oxidehuid. Deze oxidehuid schermt het dieperliggende materiaal af van zuurstof, waardoor oxidatie sterkt wordt vertraagd. Daardoor blijft het staal voor een lange tijd goed. Voor de zitvlakken gebruiken we onbehandeld FSC-gecertificeerd hardhout. Door de kenmerkende eigenschappen van de houtsoort hoeft het hout niet behandeld te worden. Het onbehandelde hout behoort namelijk al tot de hoogste duurzaamheidklasse. Dit betekent dat het kernhout in theorie na 25 jaar nog goed is.