De huidige inrichting van het Meeuwenplein in Kampen is verouderd. Bovendien groeien de bomen slecht en sluit het plein qua sfeer en materiaalgebruik niet meer aan bij de andere pleinen in de historische binnenstad. Ook kampt de historische binnenstad vanwege de vele verharding steeds vaker met hittestress en wateroverlast. Redenen voldoende voor een herinrichting van het Meeuwenplein, de Bongerd en de aangrenzende Groenestraat, vond de gemeente.
Meeuwenplein Kampen op de schop om wateroverlast in omgeving te voorkomen
woensdag 27 december 2023
Foto: Pedro Sluiter
Tekst: Laura Vliek
“De wateroverlast in de Groenestraat is de directe aanleiding waarom we met de herinrichting gestart zijn”, vertelt Stan Vergeer, beleidsontwikkelaar water en klimaat bij de gemeente Kampen. “Daar hebben we namelijk al jarenlang problemen met de hemelwaterafvoer. Na een hevige regenbui staat het water daar soms tientallen centimeters hoog, water dat niet weg kan lopen. Puur met riolering konden we dit probleem in de Groenestraat niet oplossen. Daarom moesten we dus verder gaan kijken dan de Groenestraat zelf en zo zijn we uitgekomen bij de twee pleinen die grenzen aan de Groenestraat: de Bongerd en het Meeuwenplein.”
In het nieuwe plan moet meer en kwalitatief beter groen komen dan er in eerste instantie was. “Een ander belangrijk uitgangspunt is het parkeren op het Meeuwenplein en de Bongerd”, vertelt Vergeer. “Daar is best veel over gediscussieerd, want in eerste instantie wilden we in het herinrichtingsplan minder parkeerplaatsen terugbrengen dan er daarvoor waren. Daar komt ook bij dat de parkeervakken die er eerst waren, niet meer voldeden aan de huidige maten. Om zowel tegemoet te komen aan de parkeerwens als aan de wens voor meer groen, hebben we ook de Bongerd bij het plan betrokken. Die was relatief onderbenut. Vandaar hebben we dus besloten om de Bongerd ook her in te richten, zodat daar een aantrekkelijkere plek gecreëerd komt om te parkeren.”
Op die manier was het tegelijkertijd mogelijk om minder parkeerplekken op het Meeuwenplein terug te laten komen. “Daarmee willen we dan ook benadrukken dat het echt een combinatieproject is: het Meeuwenplein kan niet worden heringericht als de Groenestraat en de Bongerd achterblijven”, vult collega Ruben Kamphof, adviseur water en riolering aan.
Om meer symmetrie in het Meeuwenplein aan te brengen, is ervoor gekozen om de rij bomen die aan de ene kant van het plein stond, ook aan de andere kant terug te laten komen. “Verder laten we een deel van de oppervlakte van de bestrating afvloeien naar twee wadi’s”, vervolgt Kamphof. “Dit is een kans om via de wadi water te infiltreren en vertraagd af te voeren. Daarnaast is er een rioolleiding aangebracht in het plein om een doorkoppeling te maken naar de Groenestraat. Dit betekent wel dat we eerst de herinrichting op het Meeuwenplein moeten uitvoeren voor we aan het afkoppelen van de Groenestraat kunnen beginnen.”
Wensen van bewoners ophalen
Om de inwoners en andere belanghebbenden binnen de gemeente Kampen te betrekken bij de plannen, zijn er diverse bewonersavonden georganiseerd. “Hier zijn onder andere inwoners, de wijkvereniging en het Bomenmeldpunt uitgenodigd”, vertelt Vergeer. “In eerste instantie zijn deze bewonersavonden georganiseerd om wensen van bewoners op te halen. Een van de dingen die daaruit naar voren kwam is dat de oliebollenkraam die er rond de feestdagen staat, dan niet weg moet vanwege de herinrichting. Dat is natuurlijk iets heel specifieks, maar dat is wel iets wat je in zo’n ronde kunt ophalen en waar uiteindelijk ook rekening mee is gehouden.”
Hergebruik en circulariteit
Binnen het herinrichtingsproject Meeuwenplein, Bongerd en Groenestraat is hergebruik en circulariteit als uitgangspunt genomen. Vergeer: “Dat past ook echt bij de ambitie en het beleid van de gemeente om het materiaal dat aanwezig is en gewoon nog goed is, in eerste instantie gewoon opnieuw in te zetten. Dat sluit ook weer aan op het sobere karakter en de doelmatigheid die we in dit project nastreven.”
Een voorbeeld van hergebruik binnen dit project zijn de koperslakkeien. “Die lagen al op het plein en diezelfde keien laten we straks ook in het vernieuwde plein weer terugkomen. Praktisch gezien liepen we daarbij wel tegen wat onvoorziene zaken aan. Deze keien hebben namelijk allemaal een andere dikte en wegen zo’n acht kilo per stuk. Dat maakt het enorm arbeidsintensief om al die koperslakkeien weer terug te brengen. Dat bracht wel extra uitdaging met zich mee en zorgde er uiteindelijk voor dat wel degelijk een groot deel, maar niet alle koperslakkeien in het nieuwe ontwerp konden worden teruggebracht.”
Gewenst eindresultaat
Hoewel het project nog niet afgerond is, hebben ze bij de gemeente Kampen natuurlijk wel een gewenst eindresultaat voor ogen. Vergeer: “We verwachten een plein waar hittestress wordt beperkt. Een plein met meer schaduw, waar het prettiger is om te verblijven. Daarnaast willen we meer groen op het plein en het water ook meer zichtbaar laten zijn op het plein. Het moet een plein zijn waar je als inwoner en bezoeker graag wilt zijn. Daarnaast is het bovenliggende doel natuurlijk het oplossen van de wateroverlast in de Groenestraat en op de Bongerd. Dat de herinrichting van het Meeuwenplein hierbij kan worden meegepakt is natuurlijk mooi, maar de aanleiding was natuurlijk de wateroverlast en die willen we hiermee voorgoed uitbannen.”
De inwoners en bezoekers van het stadscentrum van Kampen zullen op het eerste oog dus wellicht niet heel opvallende verschillen waarnemen, maar het bovenliggende doel is uiteindelijk veel belangrijker. “Na de herinrichting, als deze straks gereed is, zit het systeem gewoon veel beter in elkaar en dat is uiteindelijk essentieel om een stad als Kampen goed te laten draaien”, besluit Kamphof.
Achtergrond info herinrichting Meeuwenplein, Groene Straat en Bongerd
Het uitgangspunt voor de herinrichting van het Meeuwenplein en daaraan gekoppeld de Groenestraat en Bongerd, is een sober maar doelmatig ontwerp. Het ontwerp is een veilig, groen en klimaatbestendig plein met voldoende parkeercapaciteit. Omdat er een aantal parkeervakken weggehaald worden, wordt dit gecompenseerd met het beter benutten van de parkeerplekken op de Bongerd. De Bongerd was de laatste jaren ietwat onderbenut, hiermee krijgt het een deel van zijn functie weer terug. Door het probleem met de wateroverlast kan de inrichting van het Meeuwenplein tevens niet los worden gezien van de Bongerd en de Groenestraat. “Zonder de Groenestraat en de Bongerd ook mee te nemen in het project, heeft het uiteindelijk geen nut om het Meeuwenplein aan te pakken”, stelt Kamphof. Vandaar ook dat is gekozen om de projecten te combineren en deze zaken tegelijkertijd, binnen hetzelfde project en tijdsbestek, aan te pakken.”