April 2010: Flora- en Faunawet: papieren tijger?

Omdat de hangjongeren bij het monumentje dan zichtbaarder worden, wat ze niet leuk zullen vinden. Omdat bomen-met-gras-eronder er mooier en veiliger uit zou zien dan een ondoorzichtig bosje met bomen, struiken, dode takken en strooisel. Daarom. Dat het bosje deel uitmaakt van een ecologische infrastructuur naar het centrum van het dorp wordt goedgemaakt door een kwart in de oude staat te laten. Fijn voor de eekhoorns, vleermuizen, vogels, muizen, insecten, enzovoort, die nu maar moeten zien hoe ze de resterende ruimte onderling herverdelen.

Omdat er ook een paar flinke bomen werden omgezaagd, die bij het vallen mijn huis lieten dreunen, ging ik een kijkje nemen. De mannen vertelden dat ze een buizerdnest hadden ontdekt, dat gelukkig in een boom zat die mocht blijven staan, anders hadden ze een probleem gehad. Ik heb niet gevraagd wat ze gedaan zouden hebben als het nest in een boom van de kaplijst had gezeten, maar hun enthousiasme over het nest gaf me het idee dat die boom dan gespaard zou zijn. Die houding zie ik bij veel boomverzorgers: ze hebben een ‘groen hart’ en respecteren de natuur.

Maar boomverzorgers en andere werkers in het groen moeten ook hun brood verdienen en de Flora- en Faunawet heeft dat er niet eenvoudiger op gemaakt. Ik zal je de juridische details besparen want óf je kent ze al óf je hoeft ze niet te kennen. Een themamiddag van de Kring Praktiserende Boomverzorgers (KPB) heeft mij wat dat betreft iets wijzer gemaakt. Het komt er - kort door de bocht- op neer dat je broed- en verblijfplaatsen van diverse diersoorten niet mag verstoren of vernielen, tenzij je een ontheffing hebt. Hoe bijzonderder (zeldzamer en kwetsbaarder) het dier, hoe kleiner de kans op een ontheffing. Iedere grote groen- of natuurbeheerder heeft daarvoor intussen zijn eigen, door het ministerie van LNV goedgekeurde gedragscode gemaakt. Het broedseizoen van vogels is zo ongeveer heilig en dat duurt -schrik niet- ongeveer een half jaar. In vleermuisbomen kan in feite alleen gewerkt worden van half oktober tot eind november. Ga er maar aanstaan.

De geest van de Flora- en Faunawet is uitstekend, want we willen toch allemaal dat er in ons land, naast 16 miljoen mensen, ook andere wezens kunnen overleven. Maar de letter van de wet is enerzijds te ingewikkeld, anderzijds te makkelijk te ontduiken. Want als de bomenzagers uit mijn verhaal dat buizerdnest in de verkeerde boom hadden gevonden was het een fluitje van een cent geweest om de boom met nest en al te laten verdwijnen. Waarschijnlijk had niemand er ooit van geweten. En als de Algemene Inspectiedienst (AID) er wel achter was gekomen hadden ze een boete van 300 euro gekregen. Dat stelt dus niks voor. Bovendien was die boete waarschijnlijk naar de opdrachtgever gegaan, want die had van tevoren het gebied moeten onderzoeken en maatregelen in het bestek moeten aangeven danwel een ontheffing aanvragen. Die ze in dit geval niet gekregen hadden.

De moraal van dit verhaal? De Flora- en Faunawet is een papieren tijger. De werkelijke bescherming van onze kwetsbare fauna zal moeten komen van mensen met een hart, die niet naar de letter werken, maar naar de geest van de wet.

Marjan van Elsland