Expertcolumn: 'De openbare ruimte wordt vaak ontwikkeld vóór bewoners maar niet mét bewoners'

donderdag 12 mei 2022
timer 2 min
Iris Grobben is adviseur bij New Economy & CIRCO. In haar expertcolumn roept ze op om een de openbare ruimte circulair in te richten in samenspraak met bewoners.

Een goed geplaatste lamp zorgt voor een veiligere leefomgeving, openbaar groen kan de effecten 
van klimaatverandering tegengegaan en bankjes of een sportveld zorgen voor meer sociale cohesie. 
De potentie van de openbare ruimte om een oplossing te bieden voor tal van maatschappelijke 
vraagstukken is groot. Maar dan moet hij wel anders worden ingericht. 
 
Want hoe wordt de openbare ruimte vaak ingericht? Wie bepaalt wat er geplaatst wordt en hoe dit 
ontworpen wordt? Welke impact hebben de keuzes die gemaakt worden aan de ontwerptafel 
eigenlijk op de leefbaarheid, eigenaarschap en sociale cohesie in een buurt? De openbare ruimte 
wordt vaak ontwikkeld vóór bewoners maar niet mét bewoners. Vaak met de beste intenties, maar 
zonder veel kennis te hebben over de wensen van huidige, of behoeften van toekomstige gebruikers 
zelf. Als bewoners de beheerders van hun omgeving worden, zijn ze in staat om langetermijn beslissingen te nemen die leiden tot een meer duurzame en circulaire inrichting en gebruik van de openbare ruimte. En dat is hard nodig met uitdagingen als klimaatverandering en grondstoffenschaarste die steeds urgenter en zichtbaarder worden. 
 
Circulaire economie is een manier om op een kwalitatieve en aantrekkelijke manier invulling te geven aan de behoefte van mensen door zo min mogelijk schaarse grondstoffen te gebruiken of negatieve milieu- of klimaateffecten te realiseren. De gebruiker wordt centraal gesteld en de functionaliteit en prestaties van het product vormen de basis. Instrumenten als CIRCO bieden bedrijven handvatten hoe ze hun product circulair kunnen ontwerpen en diensten en businessmodellen kunnen ontwikkelen die voor maatschappelijke meerwaarde zorgen. Een circulaire openbare ruimte is aanpasbaar aan veranderlijke omstandigheden en behoeften, maakt slim gebruik van schaarse grondstoffen en biedt ruimte aan innovaties die in plaats van schade doen aan het natuurlijke ecosysteem zorgen voor meer biodiversiteit, waterinfiltratie of verkoeling. Om tot een circulaire inrichting van de openbare ruimte te komen en gemeenschappen veerkrachtiger te maken is er in de besluitvorming over de invulling van de openbare ruimte meer samenwerking tussen gemeente, (toekomstige) bewoner, leverancier van voorzieningen en ontwikkelaar nodig. 
 
Eigenaarschapmodellen die bewoners in staat stellen met meer autonomie besluiten te nemen over 
de inrichting en het beheer van hun buurt bieden daarin kansen. Initiatieven als Park om de Hoek 
laten zien dat wanneer de openbare ruimte wordt ingericht mét bewoners dit zorgt voor meer groen. De eigenaarschapmodellen van Co-Operate laten zien dat in de inrichting van de openbare ruimte rekening wordt gehouden met de belangen van toekomstige generaties. De openbare ruimte kan dus een belangrijke rol spelen in de oplossing van verschillende maatschappelijke uitdagingen wanneer de behoeften van bewoners en duurzame en circulaire oplossingen als vertrekpunt worden genomen. 

Congres

Lilian van Hove is collega van Iris Grobben en komt tijdens het Circulaire Openbare Ruimte Congres meer vertellen over nieuwe businesskansen creëren via circulair design. Rond het leven van een product kan op veel manieren waarde worden gecreëerd, voor bedrijven, gebruikers en leefomgeving. Wie zich richt op gebruik in plaats van verbruik, en op het behouden en toevoegen van waarde in plaats van verkopen, herkent nieuwe uitdagingen en businesskansen. In deze inspiratiesessie wordt met behulp van de CIRCO methode praktische invulling gegeven aan de waarde van het circulair (her)ontwerpen van product, dienst of business model. 

Bekijk het programma en meld je aan!

Meer artikelen met dit thema

flash_onNieuws

Oud asfalt ter plekke omzetten in nieuw asfalt met de Asphalt Recycling Train

22 mrt om 13:37 uur

Rijkswaterstaat voert sinds kort een proef uit met de ‘Asphalt Recycling Train’ (ART). Deze machine ‘eet’ oud…

Lees verder »
descriptionArtikel

Er zit muziek in het circulaire materialendepot van Haarlemmermeer

8 jan om 13:51 uur

Een succes, zo betitelt de gemeente Haarlemmermeer het circulaire materialendepot, dat ze in 2023 in gebruik…

Lees verder »
descriptionArtikel

Sturing in bestekken cruciaal voor circulaire en CO2-impact

28 nov 2023

Ieder jaar worden er, veelal in opdracht van en in samenwerking met gemeenten of provincies, prachtige nieuwe…

Lees verder »
descriptionArtikel

Matchingstool maakt hergebruik grondstoffen efficiënter

26 nov 2023

Tinder voor grondstoffen. Dat is zo ongeveer hoe DuSpot zich laat kenmerken. “DuSpot is een onafhankelijke…

Lees verder »
descriptionArtikel

Rotterdamse materialenbank: ‘We hergebruiken veel meer dan grond’

19 nov 2023

De Circulaire Materialenbank van het Ingenieursbureau (Stadsontwikkeling) geeft bouwmaterialen in Rotterdam een…

Lees verder »
Kompasweg Alkmaar
descriptionArtikel

Circulair onderhoud stoepen? Neem net als Alkmaar meer duurzame ambities mee

24 okt 2023
De stoepen van de Alkmaarse Kompasweg waren toe aan een opknapbeurt. Door dit op een circulaire en ‘…
Lees verder »
descriptionArtikel

Circulaire opgave kan alleen slagen als partijen beter samenwerken

29 sep 2023

Het is heel waardevol dat er tegenwoordig steeds meer circulair geopereerd wordt. “Maar dat gaat natuurlijk…

Lees verder »
descriptionArtikel

‘Durf je leveranciers kritische vragen te stellen’

28 sep 2023

“Duurzaam werken en denken is beter voor ons allemaal, en voor Modernista bestaat er simpelweg geen alternatief…

Lees verder »