Het stroomnet in ons land zit overvol. Zo vol dat het de energietransitie in de weg zit en steeds meer duurzaamheidsinitiatieven in de wachtstand komen te staan. Verlichting is een van de grootste gebruikers van het stroomnet en gemeenten kunnen die lichtdruk vrij eenvoudig, snel en betaalbaar tot wel negentig procent verlichten. Ellen Arts legt uit wat de mogelijkheden zijn.
Minder elektriciteit, minder kosten, minder uitstoot
Wereldwijd is verlichting de op een na grootste energieverbruiker ter wereld, 13 procent van het wereldwijde elektriciteitsverbruik gaat op aan verlichting. In Nederland is het grootste gedeelte van die verlichting niet duurzaam. Als Nederland alle lichtpunten zou verledden, zou dat het energieverbruik met circa tachtig procent omlaaghalen: een besparing van twee miljard euro aan energiekosten en 2,9 miljoen ton aan CO2-uitstoot.
In de stad is verlichting verantwoordelijk voor rond veertig procent van de energiefactuur. “Door versneld te verledden kan een gemeente dit in een handomdraai omlaag brengen”, zegt Arts, key account manager Systems & Services bij verlichtingsbedrijf Signify. Een overstap naar ledverlichting is voor veel gemeentes en overheden een snelle, simpele en betaalbare stap, stelt Signify. Een kleine stap, met een grote impact.
“Hiermee kan meer dan 50 procent elektriciteit bespaard worden. Zo komt er ruimte op het net vrij om bijvoorbeeld 2,1 miljoen auto’s op te laden. Wanneer je kiest voor geconnecteerde ledverlichting bespaar je tot 80 procent aan energie en met een slimme koppeling zelfs tot 90 procent. Moet je nagaan hoeveel we met zijn allen alleen al aan verlichting verspillen.”
In drie stappen naar 90 procent besparing
Stap 1: van conventioneel naar led
Een overstap van conventionele verlichting naar ledverlichting brengt al een forse besparing, vertelt Arts. “Dat is al jaren aan de gang. Toch zie je nog steeds veel gemeenten werken met ouderwetse lampen, zoals natriumlampen. Het hangt natuurlijk af van waar je vandaan komt en waar je naar toe gaat, maar in deze eerste stap kun je om en nabij de 50 procent besparen.”
Verledden staat in ieder beleidsplan, weet Arts. “Maar elke gemeente heeft zijn eigen deadline om zijn doelstellingen te halen. De ene gemeente plant 2035, terwijl de ander in 2025 al volledig verled wil zijn. Die langere overgang kost een gemeente dan ook meer. Door hoge energieprijzen betaalt een gemeente nu nog voor de energie slurpende conventionele verlichting om dan vervolgens pas in de komende jaren in energiezuinige led te investeren.”
Stap 2: geconnecteerde verlichting
Als een gemeente voor led heeft gekozen, is het waardevol om deze verlichting slim te maken. Dit betekent dat de verlichting op afstand met een druk op de knop kunt beheren en flexibel kunt dimmen. “Een industriegebied waar niemand werkt in de weekend kan anders verlicht worden dan een woonwijk of een centrum. En dan heb je additionele 30 procent energiebesparing te pakken. Naast energiebesparing heb je het dan ook over tijdsbesparing in je proces: beheer op afstand scheelt veel verkeersbewegingen.” Het is een stap die volgens Arts circa 30 procent van de gemeenten al gemaakt heeft.
Stap 3: Integratie van slimmere systemen
Om de volledige negentig procent aan energie te besparen, moet de laatste stap gezet worden: het integreren van het slimme systeem met andere slimme systemen. “In de gemeente ga je dan bijvoorbeeld op basis van verkeersaanbod je verlichting aanpassen. Er zijn veel systemen in de openbare ruimte van verschillende leveranciers en verschillende functionaliteiten maar er zijn ook standards zoals Zhaga D4i, die koppelingen tussen systemen en producten en data uitwisseling perfect mogelijk maken. Als je ziet wat deze koppelingen en uitbreidingen opleveren, bijvoorbeeld voor de veiligheid van weggebruikers, dan liggen er nog heel veel kansen om nog veiliger en duurzamer te worden.”
Omdenken
Een andere manier van werken is een sleutel voor succes, meent Arts. De complexiteit van slimme verlichting wordt vaak als drempel gezien. De bekende en al jarenlange relaties zijn niet meer de enige contactpersonen die in een verlichtingsproject advies geven. De leveranciers, adviseurs, installateurs en de gemeente moeten samen rond de tafel en de nodes en wensen van de klant begrijpen. Ook binnen de gemeenten zijn er soms meer personen betrokken dan de beheerder van openbare verlichting. Goede communicatie en samenwerking levert voor alle betrokkenen voordelen op.
Hoewel de kosten met de huidige energieprijzen geen belemmering hoeven te zijn, is het wel deels een financiële drempel die genomen moet worden, vertelt Arts. “Het is meestal een kwestie van budgetten. Die worden vaak vastgesteld voor een aantal jaren en ook vaak al toegekend. Juist daar moet bewustwording komen dat meer flexibiliteit en het denken over zitiingsperiodes heen belangrijk zijn om de grote duurzaamheidsambities en energietransitie voor elkaar te krijgen.
Signify
Eindhoven
040 - 275 00 00
signify.com/nl-nl
Meer artikelen met dit thema
FURNS: jouw partner in maatwerk en advies
1 mei om 09:53 uurBij FURNS geloven we in de kracht van duurzaamheid. De transitie naar een circulaire economie is in volle gang…
Prominente rol verlichting bij herinrichting Vlaszak en Nieuwe Mark Breda
13 jun om 09:11 uurHet historische groene karakter van de Vlaszak aan de oostkant, en het blauwe karakter van de Nieuwe Mark aan…
Lichtvervuiling: span het paard niet achter de wagen
12 jun om 10:17 uurIn elke editie van Straatbeeld schrijft een expert een column over het desbetreffende thema van het magazine.…
De favoriete plek van: Nico Roelofs
4 jun om 11:25 uurNico Roelofs, ontwerper en adviseur openbare verlichting bij de gemeente Arnhem, heeft een bijzondere band met…
Licht in lagen: over de noodzaak van een stadslichtmeester
2 jun om 08:00 uurTerwijl steden vergroenen en verduurzamen, blijft één aspect onderbelicht: de kwaliteit van licht in de…
Excentrieke lichtmasten met gemeentewapen in Winterswijk
27 mei om 08:00 uurDe Groenloseweg in Winterswijk is opnieuw ingericht en heeft naast fietspaden, nieuwe bomen en plantenvakken…
Nieuw: Lightronics LED2WELL platform
26 mei om 12:05 uurGemeenten en provincies staan voor complexe keuzes op het gebied van de kwaliteit van de leefomgeving en…
Young professional in de openbare ruimte: Femke Kaskens
26 mei om 10:14 uurIn deze aflevering van onze rubriek Young professional is de beurt aan Femke Kaskens (28). Femke is ontwerper…