Beheer en toegankelijkheid: puntjes op de i

maandag 5 augustus 2024

Voor het toegankelijk maken van de openbare ruimte zijn de puntjes op de i van doorslaggevend belang. Die puntjes zorgen ervoor dat het wel of niet toegankelijk wordt, want toegankelijkheid zit ‘m in de details.

Tekst: Denise Janmaat, Directeur Nederlands Instituut voor Toegankelijkheid 

In deze uitgave van Straatbeeld geef ik u graag voorbeelden van die puntjes op de i die zo belangrijk zijn bij het beheer en onderhoud van de openbare ruimte, omdat ze allesbepalend zijn. Het is een omvangrijke en verantwoordelijke taak, zeker als het over toegankelijkheid gaat. Met goed beheer en onderhoud blijft de openbare ruimte op elk moment toegankelijk, onafhankelijk van het weer en andere omstandigheden. Dat vraagt kennis over materialen en toepassingen en inzicht in wat er toe doet om de toegankelijkheid te bereiken. Het gaat om begrijpen wat nu precies het obstakel is voor degene die een beperking heeft - in welke vorm dan ook - en het ontdekken van de opties die er zijn om dat obstakel weg te nemen.  

Als we bijvoorbeeld eens kijken naar op- en afritten, dan licht ik met voorbeelden graag toe waar mensen met een beperking tegenaan lopen/rijden.  

De hellingshoek 

Allereerst gaat het om de hellingshoek. Die dient uiteraard te voldoen aan de eisen die daaraan gesteld worden. Een te steile helling levert bijvoorbeeld het gevaar op dat de voetplaten van de rolstoel onderaan de afrit blijven steken op de bestrating en de rolstoeler voorover uit de rolstoel kukelt. Als de oprit de steil is, kan de rolstoeler achterover kantelen en met het hoofd op de straat terecht komen. Of terugrollen de weg op als blijkt dat de rolstoeler niet voldoende kracht heeft, hetgeen vooral risicovol is als de auto die bij het oversteken wachtte net weer is opgetrokken. Ook voor rollatorgebruikers is voorover over de rollator vallen in deze situaties een groot risico. Als iemand voorover over de rollator heen valt, levert dat vaak lelijke blessures op of blijvend letsel aan bijvoorbeeld een schouder of pols. 

 Deze helling naar het plein is te steil  

Deze afrit is al minder steil én duidelijk gemarkeerd 

Overgang op- of afrit naar straat 

Een ander aspect is de overgang van de op- of afrit naar de straat. In de situatie waarin er een goot langs de weg loopt, is het van groot belang dat die geen hoogteverschil oplevert, waarachter het wiel van de rolstoel of rollator kan blijven steken. Is dat wel het geval, dan ontstaat daardoor eveneens het risico dat de rolstoeler of rollatorgebruiker voorover valt. 

Bij de aanleg is het uiteraard van belang dat hier aandacht voor is, doch hier ligt de belangrijkste taak voor beheer en onderhoud. Door bijvoorbeeld regenval kan de bestrating onderaan zo’n afrit verzakken. Iemand die goed ter been is springt even over zo’n plas regenwater onderaan de afrit heen. Degene die een rollator gebruikt is daar over het algemeen niet toe in staat en krijgt dus natte voeten. Voor de rolstoeler betekent het veelal ook nattigheid omdat ofwel de voetplaten nat worden door het opspatten van het regenwater in de plas, ofwel de hoepel waarmee de wielen worden aangedreven nat wordt en de rolstoeler natte en vieze handen krijgt en zich moeilijker voortbeweegt door de glad geworden handen.  

Voor een slechtziende wordt het waarnemen van de afrit minder makkelijk doordat die over het algemeen dat niet goed kan onderscheiden. Ook hij heeft overigens liever geen natte schoenen. 

Als de op- of afrit bijvoorbeeld ook gebruikt wordt voor laden en lossen, dan kan door het gewicht van de karren verzakking optreden. Ook dan wordt het gebruik risicovol voor de rollatorgebruiker en rolstoeler, maar zal het ook voor de belader een zwaardere klus dan nodig zijn. 

Het is daarom van belang dat de op- en afritten regelmatig worden nagelopen en waar nodig de bestrating wordt opgehaald. 

Staat afrit en bestrating 

Er is daarnaast controle nodig op de staat van zowel de afrit als de bestrating waar die op uitkomt. Die aansluiting zou naadloos moeten zijn om met een rollator, rolstoel, kinderwagen of boodschappenkarretje in een keer door te kunnen rollen. Als dat niet het geval is, dan is ook hier het risico op blijven steken weer groot, met alle gevolgen van dien. Een beetje provisorisch aanhelen kan een oplossing lijken, doch is dat over het algemeen niet. Daarbij ontstaat ook regelmatig aansprakelijkheidsrisico. 

Locatie op- of afrit 

Vanzelfsprekend is ook de locatie waar een op- of afrit ligt een aspect om in de gaten te houden. Na ingebruikname gaat namelijk pas blijken of de op- of afrit op de meest logische plek ligt en ook als zodanig gebruikt wordt.  

Onhandige plaatsing afrit voor rollatorgebruikers en rolstoelers 

Het kan zijn dat na verloop van tijd blijken dat gebruikers de op- of afrit niet intuïtief vinden maar ernaar moeten zoeken. Soms wordt in het gebruik duidelijk dat de oprit opzichtiger gemarkeerd moet worden, bijvoorbeeld als die in een bocht ligt en de stoeprand regelmatig wordt meegenomen door een automobilist. Er dient dan extra markering aangebracht te worden of er zijn markeringspaaltjes nodig. 

Een ander aandachtspunt bij op- en afritten zijn de eventueel aanwezige markeringstegels voor blinden en slechtzienden.  

Verzakt, bij regen plassen, gevaarlijke struikelrand 

Verzakt, te diepe geul bij op- en afrijden, vuil, onhandige aansluiting op put 

 

Meer artikelen met dit thema

descriptionArtikel

Gemeente en gebruiker profiteren van Marktstroom

13 sep om 08:20 uur

Al zestig jaar levert Seijsener onder andere stroomkasten.  Voor plezier- en beroepsvaart, campings en…

Lees verder »
descriptionArtikel

Ontmoet gemeente De Ronde Venen op Vakbeurs Openbare Ruimte

11 sep om 09:11 uur

"Ik zorg voor de schoonheid van de gemeente. Want als het groen niet goed wordt bijgehouden, dan wordt het een…

Lees verder »
descriptionArtikel

‘Er is één regel die we niet versoepelen: we werken veilig of we werken niet’

15 aug om 09:00 uur

In deze rubriek bieden we makers van de openbare ruimte de mogelijkheid om elkaar vragen te stellen. Erwin…

Lees verder »
descriptionArtikel

Hoeveel ruimte vraagt toegankelijkheid?

13 aug om 08:32 uur

Dat iemand die een hulpmiddel gebruikt om zich voort te bewegen meer ruimte nodig heeft, dat weten de meesten…

Lees verder »
descriptionArtikel

Mijn plek: de historische brug in kasteelpark Wijk bij Duurstede

2 aug om 08:38 uur

In de gemeente Wijk bij Duurstede vindt een mooi project plaats: de vervanging van de historische bruggen in…

Lees verder »
descriptionArtikel

De weg tot efficiënter gemeentelijk onderhoud en beheer van openbare verlichting

1 aug om 09:22 uur

Naarmate de gemeentelijke begrotingen steeds krapper worden, de arbeidsmarkt een uitdaging kent en de…

Lees verder »
descriptionArtikel

Beheervakgebied heeft jongeren veel te bieden

30 jul om 10:31 uur

‘Ga met ons op zoek naar de toekomstige jonge beheerder’. Dat was de titel van de sessie die Wiebe Oosterhoff…

Lees verder »
descriptionArtikel

Zandvoort kan met verduurzaamde evenementenstroom weer jaren vooruit

29 jul om 10:25 uur

In badplaats Zandvoort vinden door het hele jaar evenementen plaats, waarvan de Formule 1 Grand Prix het…

Lees verder »