Panel: hoe ga je om met vergroenen en/of parkeren?

Stan van de Hulsbeek, adviseur bij Spark Parkeren 

  “De kwaliteit van de buitenruimte speelt steeds een   grotere rol. We zien de laatste tien - en zeker de laatste   vijf jaar wat intensiever –  dat parkeren daarbij een   belangrijk instrument is. Met parkeerregulering als een   middel om grip op de openbare ruimte te krijgen en de  noodzakelijke ambities uit de omgevingsvisie mogelijk te maken.  

Tegelijkertijd is het eigenlijk de eerste botsproef van een omgevings-en mobiliteitsvisie. Want om je visie om met minder auto’s op straat en een leefbaardere buitenruimte mogelijk te maken, moet je nú al reguleren. Zodra je met dit sturend parkeerbeleid naar buiten gaat, wordt het menens. En dat is lastig. Je gaat namelijk voorsorteren op de vergezichten uit de omgevingsvisie, terwijl de burger met die beloften nog te weinig kan, die ziet de voordelen er nog niet van. Je kunt op burgerniveau nog niets concreets laten zien wat die ervoor terugkrijgt, en wanneer. 

Communicatie is daarin de sleutel, én tempo: integraal maar stapsgewijs aanpakken, door bijvoorbeeld te beginnen met de wijken waar je al wat beloftes kunt waarmaken. Benadrukken dat mensen ook een wijk willen waar niet iedereen steeds de kelder leeg moet pompen omdat het water niet weg kan, dat hun kinderen veilig buiten kunnen spelen en dat die straks ook een eigen woning nodig hebben. Dus die omgevings- en mobiliteitsvisie uitleggen. Als je het niet goed uitlegt en het geframed wordt alsof het in de hele stad betaald parkeren wordt, creëer je je eigen tegenstand.” 

Tyas Bijlholt, wethouder mobiliteit, gemeente Amersfoort 

“We hebben in gesprekken met de stad over mobiliteit en parkeren inderdaad gezien dat een perspectief van groenere straten en meer speelruimte bij veel mensen het gevoel oproept: “Eerst zien, dan geloven.” Tegelijkertijd ervaren sommige mensen een eventuele toekomstige achteruitgang van hun automobiliteit. Parkeren moet straks met een vergunning en in de toekomst misschien ook wel op afstand. Wat krijgen ze daarvoor terug? 

Het antwoord is eenvoudig: het behoud van bereikbaarheid. Met de 14.000 woningen en 24.000 banen die de stad er in de komende 10 jaar bij krijgt, kunnen we niet meer op dezelfde manier met de auto omgaan, zoals we dat tot nu toe hebben gedaan. Dan lopen de wegen helemaal vast. En die woningen en banen zijn juist hard nodig om in de toekomst onze kinderen een plek te geven en iets te doen aan de woningnood. 

Een derde van de autoritten in Amersfoort is korter dan vijf kilometer. Als we bijvoorbeeld wat vaker de fiets te pakken, dan houden we de schaarse ruimte op onze wegen over voor eenieder die de auto echt nodig heeft. Dan kunnen we ook in de toekomst een bereikbare stad garanderen. 

Overigens hebben we afgelopen jaar wel een proef gedaan met De ‘Leefstraat’. Zodat inwoners kunnen ervaren hoeveel ruimte er op straat is voor ontmoeten, groen, spelen et cetera, als de straat voor autoverkeer wordt afgesloten en parkeerplekken op een andere manier worden ingericht. De gemeente stelde een Ruimtemaker ter beschikking: een houten platform met planten en uitklapbare bankjes erop.  Afgelopen zomer was dit een groot succes in de Galvanistraat. En voor komend jaar konden inwoners zich ook weer aanmelden. 

Ik heb in het afgelopen jaar enorm veel gesprekken gevoerd over parkeren: met inwoners, ondernemers, maatschappelijke instellingen. Er wordt echt wel ingezien dat we niet zo kunnen blijven doorgaan. Het is aan ons als gemeente om iedereen daarin goed mee te nemen en voldoende perspectief te bieden in de keuzes die we maken.” 

Frits van Bruggen, voorzitter RAI Vereniging: 

“Iedereen wil een fijne en veilige straat: ruim van opzet en liefst met veel groen. Maar we willen ook allemaal het liefst recht voor de deur parkeren. Feit is dat er in Nederland ruim negen miljoen auto’s rondrijden. Een aantal dat – in tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht – nog steeds stijgt. Ter vergelijking; in 2019 stond de teller nog op 8,4 miljoen. Parkeren wordt daarmee steeds vaker en op steeds meer plekken een uitdaging. Het gaat al lang niet meer alleen om de centra van grote steden; ook in woonwijken moet je steeds vaker rondjes rijden voor je de auto kwijt kunt.  

 De auto uit de stad verbannen is onrealistisch. Voor sommige mensen is de auto de enige manier om zich te verplaatsen. Bovendien willen mensen zelf kiezen hoe ze van A naar B gaan. Een leefbare stad vereist een goede balans in vervoersopties, waarbij álle vervoersmiddelen - en dus ook de auto - naast elkaar kunnen functioneren. Fietsen, bromfietsen en motoren zijn daarbij van groot belang. Deze nemen minder ruimte in, ook bij het parkeren, en zijn eenvoudig te integreren in de stedelijke infrastructuur. Bij het bouwen van nieuwe wijken, maar ook bij het herinrichten van straten, is het essentieel om de infrastructuur slim aan te passen, zodat stedelijke mobiliteit veilig en comfortabel is voor iedereen. En ja, dat betekent ook dat iedereen concessies moet doen en dat de automobilist soms een stukje moet lopen.” 

Mark Verhijde, participatie-expert: 

“Parkeren is een netelige kwestie. Zomaar twee artikelen in Trouw ter illustratie. Sinds de gemeente Deurne het betaald parkeren heeft afgeschaft, wat een wens was van de lokale ondernemers, is het erg lastig nog een parkeerplek te vinden (15 februari 2025). Betaald parkeren als onderdeel van een nieuw parkeerbeleid wil de gemeente Haarlem wel, maar de uitslag van het referendum onder de bevolking hierover is negatief (28 maart 2024).  

Bestaande, oudere woonwijken met smalle straten kennen ook parkeerdrukte, zoals de Spanjaardswijk, een jaren 30 wijk in Borne. Samen met de bewoners, gemeente, betrokken nutsbedrijven en aannemer Dusseldorp is er een integraal herinrichtingsplan gemaakt, met veel nadruk op vergroenen en verduurzamen van de wijk, terwijl er ook aandacht is voor voldoende parkeerplekken en het tegengaan van sluipverkeer door de wijk.  

Dus wat is de ideale straat voor de Spanjaardswijk van de toekomst? Geen trottoirs maar een shared space voor auto’s, fietsers en voetgangers. Naast een nieuwe riolering en waterbergingen hebben nutsbedrijven alle leidingen en kabels aan één kant van de straat gelegd. Zo hebben zij ondergronds ruimte gemaakt voor grotere groenstroken met bomen. Parkeerplaatsen zijn groen ingericht, al dan niet in parkeerkoffers. Het sluipverkeer is gestopt door een groene afsluiting voor auto’s (knip) met extra parkeerplekken aan beide zijden. Er is eenrichtingsverkeer in de hele wijk die goed leidt naar de diverse parkeerplekken.   
De aanpak is integraal en participatief. Met een actieve werkgroep van ongeveer 30 bewoners is iedere stap in het ontwerpproces besproken en is er volop geluisterd naar hun kennis van wijkbewoners en wijkgebruik. Zo is er per straat ook echt maatwerk geleverd, tijdens het ontwerp en ook nu tijdens de uitvoering van de werkzaamheden. Naar verwachting is de oplevering van de nieuw ingerichte Spanjaardswijk rond april 2025. Kan niet wachten!”