Lichtplan biedt Leeuwarden natuurlijk, beïnvloedbaar licht

vrijdag 21 augustus 2015
timer 4 min
Op dinsdag 18 augustus werd een demonstratie van een nieuw lichtplan in Leeuwarden gepresenteerd. Een wereldprimeur, wat betreft Stichting Lichtstad Leeuwarden, omdat inwoners zelf met een web-app de lichtsterkte voor 24 monumentale panden kunnen beïnvloeden en met dezelfde app ook informatie kunnen krijgen over het monument.

Het lichtplan werd gepresenteerd in de Waag, tegenover het pand van schoenenzaak Manfield. Filip van der Heijden van ontwerpbureau Lichtvormgevers toonde hoe hij met zijn telefoon de verlichting van de gevel kon manipuleren. Zo kon hij de lichtsterkte aanpassen, maar ook informatie verkrijgen over de historie van het pand.


Maar wat als meerdere mensen dat tegelijk willen doen? “Die vraag horen we veel,” zegt Van der Heijden. “Uit onderzoek blijkt dat mensen bij zulke publieke aangelegenheden samen gaan werken. Zo ontstaat er een gedeelde, plezierige ruimte voor iedereen. We willen dit project ook als een kennisproject aanpakken, waarin we gaan leren hoe mensen reageren. We willen bijvoorbeeld een timer inbouwen zodat je in een wachtrij komt bij het gebruik van de app. Maar dat is iets wat we uit moeten zoeken.”


Natuurlijk licht

In het lichtplan wordt geen gebruik gemaakt van de veel geziene oranjekleurige openbare verlichting, benadrukt Van der Heijden in een interview met Straatbeeld. “Dat licht verkleurt de gevel en verblindt de passant. De omgeving lijkt dan zwart waardoor je je niet veilig voelt. Ons nieuwe armatuur kent een speciale lichttechniek die de gevel juist laat zien zoals hij eigenlijk is ontworpen.”


Het led-armatuur bestaat uit een compact profiel dat lijkt op een vensterbank, waardoor hij wegvalt tegen de gevel. Het licht schijnt hierbij indirect op de gevel. In een speciaal ontworpen reflector wordt het licht eerst gereflecteerd, waardoor de verblinding, lichtvervuiling en energieverbruik tot een minimum worden teruggedrongen. Dit bootst een natuurlijker, uniform licht na en omdat het licht naar boven schijnt, verblindt het de passant niet.


Leeuwarden architectuurstad

Het pand van schoenenzaak Manfield is 1 van de 24 die op deze manier verlicht gaan worden. Een bewuste selectie; het gaat om 24 monumentale panden met een bijzondere architectuur. “Leeuwarden telt 321 gemeentelijke monumenten en er zijn 723 rijksmonumenten ingeschreven. Daarmee behoort het tot de steden met de meeste monumenten van Nederland,” aldus Van der Heijden. “Overdag is dat prachtig om te zien, maar ’s nachts valt dat stadsbeeld weg. Het lichtplan heeft dus niet als doel maar enkele gebouwen in het licht te zetten, maar de architectuur van de stad als geheel.”


Het lichtplan kan dus verder worden uitgebouwd: “We zien het als een kennisproject, zodat we kunnen evalueren, bijstellen en verbeteren. Zo kan Leeuwarden een 'Living Lab' worden. Ons doel is om hogescholen en kennisinstellingen in het Noorden hierbij te betrekken.” Een streven dat overigens goed aansluit bij Leeuwarden, die uitgeroepen is om in 2018 de culturele hoofdstad van Europa te zijn.


Technasium Top Award

“Er moet meer aandacht komen voor 'slimme verlichting' en dat moet op onderwijsinstellingen al onder de aandacht worden gebracht,” vindt Van der Heijden. “We hebben nieuwe professionals nodig die worden opgeleid tot lichtontwerper, lichtarchitect of lichtregisseur. Eén van de manieren waarop dat al gebeurt, is de Technasium Top Award.” Dit is een initiatief van zo’n tachtig middelbare scholen die in hun onderwijsprogramma extra aandacht aan techniek besteden. Jaarlijks doen zo’n 5.000 leerlingen mee aan de Top Award, waarvoor dit jaar het IGOV (InterGemeentelijk-overleg Openbare Verlichting) Innnovatieplatform de opdrachtgever is.


De opdracht luidt dan ook: hoe kunnen we slimmer omgaan met licht in de openbare ruimte? Van der Heijden, die onderdeel uit maakt van de stuurgroep van de Technasium Top Award, laat weten dat ze voor deze opdracht nog partijen zoeken die voor het IGOV Innovatieplatform willen optreden als opdrachtgever naar lokale scholen. Deze geven dan opdracht aan de leerlingen om slimme lichtconcepten en lichtoplossingen te vinden voor een omgeving in hun buurt.
 

Meewerken aan Technasium Top Award

Wilt u zich aanmelden als lokale opdrachtgever of meer weten over de Technasium Top Award, neem dan contact op met Filip van der Heijden via filip@lichtvormgevers.com.

Meer artikelen met dit thema

flash_onNieuws

Zó maak je impact in je eigen gemeente

25 mrt om 09:41 uur

Wil jij ook je gemeente mooier, groener en slimmer maken? Kom naar de kennissessie van Signify op 16 april in…

Lees verder »
flash_onNieuws

An ode to darkness, speciale editie van 'Scape Magazine

19 mrt om 13:32 uur

'Scape, het internationale tijdschrift voor landschapsarchitectuur en stedenbouw - wijdt een gehele editie aan…

Lees verder »
descriptionArtikel

Minder is meer voor duurzame buitenruimtes

8 mrt om 09:12 uur

Een fraaie, goed ontworpen buitenruimte speelt een cruciale rol in hoe we een stad, dorp, of landelijk gebied…

Lees verder »
rrrrrrrr
descriptionArtikel

Innovatie in openbare verlichting: doorontwikkeling armaturen

20 jan om 10:00 uur
De rol van openbare verlichting in de transitie naar duurzaamheid en circulariteit is cruciaal. Het gebruik van…
Lees verder »
rrrr
descriptionArtikel

Column Chantal Verspaille: Laadpalen

19 jan om 12:15 uur
Chantal Verspaille is schepen in een Vlaamse stad en schrijft regelmatig een column voor Straatbeeld. Dit keer…
Lees verder »
eeeeeeee
descriptionArtikel

Lichtmasten die de biodiversiteit bevorderen

17 jan om 11:05 uur
Valmont komt met een nieuw product op de markt genaamd LINNÉ. Dit in samenwerking met een Frans bureau voor Design…
Lees verder »
flash_onNieuws

Ledlampen moeten zebrapaden Harlingen beter zichtbaar maken

12 jan om 12:07 uur

Op initiatief van raadslid Antoinette Berkhouwer is in Harlingen een eerste zebrapad voorzien van…

Lees verder »
flash_onNieuws

Groningen wil meer regie op plaatsen laadpalen elektrische auto's

8 jan om 10:50 uur

De gemeente Groningen heeft eind december haar eerste door de gemeente zelf geëxploiteerde laadpaal voor…

Lees verder »