Toegankelijke openbare toiletten: wat leren Europese landen ons?

maandag 19 oktober 2020
timer 5 min
Soms helpt het verbreden van je horizon bij het vinden van een oplossing voor een probleem. Deze zomer deed ik zo’n exercitie toen ik in Nederland op meerdere momenten persoonlijk ervaarde hoe ingewikkeld het is om als rolstoeler een toegankelijk openbaar toilet te vinden. En het soms zelfs onmogelijk bleek.

Door: Denise Janmaat, Directeur Nederlands Instituut voor Toegankelijkheid 

Voordat u denkt dat het gaat over slechts een paar gemeenten; dat is zeker niet het geval. Naar aanleiding van mijn persoonlijke ervaring, is een aantal leden van mijn team onderweg naar opdrachten in elke plaats waar zij kwamen gaan kijken naar de mogelijkheden om als rolstoeler een openbaar toilet te bezoeken. Een openbaar toilet is voor iedereen bedoeld. Elke inwoner, bezoeker van een plaats moet er terecht kunnen. En of die nu een stoma heeft, in een rolstoel zit of met de kleuter van vier naar het toilet wil: het moet mogelijk zijn. Dat is in veel plaatsen een uitdaging, leert ons onderzoek. Er zijn zelfs plaatsen waar het onmogelijk blijkt. Wat kunnen we dan leren van anderen om de openbare toiletfaciliteiten hier te optimaliseren?

Ik neem u graag mee op een korte, internationale reis door Europa. Landen in dezelfde EU, die het op een andere manier regelen. Zo zijn er in Denemarken bij grotere bovengrondse parkeerplaatsen, zowel langs de snelweg als in steden, units te vinden met een gratis dames-, heren- en mindervalidentoilet. Bijna allemaal zelfreinigend, hetgeen wil zeggen dat na het verlaten van de toiletruimte het toilet en de volledige ruimte met water wordt schoongespoeld. De units zijn in roestvrijstaal uitgevoerd en de deur van het mindervalidentoilet is voorzien van een elektrische deuropener, waardoor die goed toegankelijk is. Er is toiletpapier en er zijn papieren handdoekjes, die op ingenieuze wijze droog blijven bij de algehele reinigingsbeurt. De tijdsduur van gebruik is voor-ingesteld, doch kan in het mindervalidentoilet verlengd worden als een gebruiker meer tijd nodig heeft. Doordat deze voorziening bij de meeste grotere parkeerplaatsen aanwezig is, is er altijd wel een toilet in de buurt te vinden.

In Kroatië kiest men ervoor om bij gehandicaptenparkeerplaatsen een toiletvoorziening te maken. Die parkeerplaatsen zijn over het algemeen aangebracht op plekken waar de gebruikers ook willen/moeten zijn in een plaats en het is daardoor een goed bereikbare plek. Ook hier is de combinatie met de parkeerplaats een vrij logische en herkenbare. Het varieert of het een bediende service is of een zelfreinigende, hoewel de laatste flink in opkomst is.


Gehandicaptenparkeerplaatsen met openbare mindervalidentoiletten in Kroatië

In Italië krijgt een restaurant geen restaurantvergunning als het geen mindervalidentoilet heeft. Dat zorgt ervoor dat er daardoor in de plaatsen vanzelf een groter aantal mindervalidentoiletten is. De toegankelijkheid is dan wel afhankelijk van de openingstijden van de restaurants, doch die zijn in Italië vrij ruim. De criteria bij de bouw zijn anders dan bij ons. Er wordt alleen gekeken naar de toiletruimte bij de beoordeling voor de vergunningverlening, niet naar de route er naartoe. Zo kan het voorkomen dat er een balzaal van een mindervalidentoilet is gerealiseerd met een gang ervoor die met een rolstoel niet te doorkruisen is… Over het algemeen is het echter vrij makkelijk om in Italië een toegankelijk mindervalidentoilet te vinden.

In Nederland zijn er voorbeelden van gemeenten die tenminste een paar goede openbare toiletten hebben aangebracht. Als ze niet zelfreinigend zijn, blijkt het onderhoud/schoonhouden nog wel een punt van aandacht te zijn. Net als het überhaupt functioneren, want we troffen diverse zelfreinigende toiletten buiten werking. Bij één toilet functioneerde het mechanisme té goed: het toilet ging de reiniging van de ruimte al starten voordat ik het toilet had verlaten.

Daarnaast is de Hoge Nood app ontwikkeld, waarmee gelegenheden die hun toilet beschikbaar stellen voor openbaar gebruik dat kenbaar kunnen maken. Het fijne is dat veelal de openingstijden duidelijk vermeld zijn, doch dat in de praktijk blijkt dat het ’s avonds -na bijvoorbeeld een bezoek aan een restaurant dat alleen het toilet beneden heeft- heel lastig is om elders nog een mogelijkheid te vinden. De dekking van het aantal toiletten in een plaats blijkt dan nog te beperkt. Dat komt natuurlijk omdat die gebaseerd is op welwillendheid en nog niet overal een 24/7 dekking aanwezig is. Dat vraagt nog aandacht en een goede strategie.



Het voorzien in een openbaar toilet in een plaats is in de kern natuurlijk ook een faciliteit die door de gemeente wordt of dient te worden geregeld. Samenwerking met winkeliers- of ondernemersverenigingen is daarin aanbevolen om het sluitend te krijgen. Hopelijk heeft u nieuwe inspiratie gekregen om toegankelijke openbare toiletten in uw gemeente te realiseren en komt u met de buitenlandse voorbeelden simpeler tot een oplossing.

Dit artikel is verschenen in Straatbeeld 4, thema water, groen en klimaat. Download hier het magazine!

Meer artikelen met dit thema

flash_onNieuws

Oud asfalt ter plekke omzetten in nieuw asfalt met de Asphalt Recycling Train

22 mrt om 13:37 uur

Rijkswaterstaat voert sinds kort een proef uit met de ‘Asphalt Recycling Train’ (ART). Deze machine ‘eet’ oud…

Lees verder »
descriptionArtikel

Objectieve data voor Hilversum met de Groene Stad Challenge

21 mrt om 09:58 uur

De Groene Stad Challenge geeft een gedetailleerd beeld van de groene stand van zaken in een gemeente en inzicht…

Lees verder »

Whitepaper: Alle fietsen in het rek met de FietsParKeur norm

23 feb om 13:40 uur

Hoe bereik je gewenst fietsparkeergedrag en hoe kies je bewust het geschikte fietsparkeersystemen?

Lees verder »
descriptionArtikel

Breda wil een stad in een park zijn en investeert miljoenen

15 feb om 13:08 uur

Om een leefbare gemeente te zijn die klaar is voor de toekomst, investeert Breda zestien mijloen euro in het…

Lees verder »
flash_onNieuws

Hendrik-Ido-Ambacht gebruikt virtueel advies voor aanplant bomen

30 jan om 09:58 uur

Om te kijken waar de aanplant van een boom de grootste meerwaarde heeft, gaat de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht…

Lees verder »
ddd
descriptionArtikel

Een vernieuwd Straatbeeld in 2024: wat kun je verwachten en bijdragen?

25 jan om 14:54 uur
In de wereld van de openbareruimtemaker is het nooit saai. Ook in 2024 zijn er weer volop uitdagingen om de…
Lees verder »
descriptionArtikel

Er zit muziek in het circulaire materialendepot van Haarlemmermeer

8 jan om 13:51 uur

Een succes, zo betitelt de gemeente Haarlemmermeer het circulaire materialendepot, dat ze in 2023 in gebruik…

Lees verder »
flash_onNieuws

Slimme verkeerslichten wijzen fietsers snelste weg in Breda

5 jan om 16:13 uur

Lang voor een stoplicht moeten wachten kan voor fietsers een reden zijn om alsnog door rood te fietsen. Met…

Lees verder »