Meer ruimte voor groen in gemeenten is nog niet vanzelfsprekend

maandag 21 november 2022
Om in te spelen op het veranderende klimaat moeten we het groen meer de ruimte geven, dat besef leeft breed. Niettemin is de daadwerkelijk implementatie van meer groen in de openbare ruimte nog geen gesneden koek. Hoe kan dat? Volgens projectleider Petra Thijs-Spee van adviesbureau Kragten moeten we de waarde van groen beter voor het voetlicht

tekst: Mark Bos

Natuurlijk, er komen in veel gemeenten al mooie groene projecten van de grond, maar het kan nog veel beter, is de mening van Thijs-Spee. Het besef dat er meer moet gebeuren groeit niettemin. “Eerst werd klimaatadaptatie vooral vanuit wateroverlast benaderd, maar zeker de afgelopen jaren merk je dat het door de hitte en droogte ook steeds urgenter wordt.”

Groene belang sneuvelt als eerste

Toch sneuvelt in veel inrichtingsprojecten het groene belang nog vaak als eerste. En daar zijn meerdere oorzaken voor aan te wijzen. Primair kijkt men in een omgevingsvisie vooral naar plekken waar nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen moeten komen. 

En geen gemeente of mens is hetzelfde: schuift de groenbeheerder bijtijds aan in een inrichtingsproces, is hij actief genoeg of leeft het onderwerp politiek voldoende? En als de neuzen bij de betrokkenen wel dezelfde kant opstaan, kan het in de uitvoering alsnog spaak lopen, vertelt Thijs-Spee.

Meer ruimte voor groen in gemeenten is nog niet vanzelfsprekend

Norm voor groen ontbreekt

“Hoewel je met groen veel dingen vanuit het klimaat kunt oplossen, is de discussie vaak een lastige omdat het ruimte vraagt en daardoor geld kost. Groenblauwe oplossingen kunnen nog vaak uit de rioolbelasting worden gefinancierd, voor groen is er niet zo’n potje en hangt dan van de politieke gedrevenheid af. En bij de ruimtelijke inrichting  hebben de meeste andere zaken een norm. Parkeren heeft een norm, water heeft een norm etc. Maar groen niet en de groenbeheerder heeft aan tafel daardoor niets om mee te ‘meppen’.”

Verder is er nog de politiek, met bijvoorbeeld een wethouder die vaak aan de korte termijn denkt. “Die wil snelle slagen maken en zal geld soms eerder in zaken steken die meteen waarneembaar zijn. En bij groen zie je de opbrengst niet direct, zoals een gezondere leefomgeving. Of zijn de opbrengsten juist voor derden als de burger.” 

Thijs-Spee draagt een voorbeeld aan van een pleinproject, waar iedereen achter een mooi groen ontwerp stond. “Tot een ondernemer vond dat er te weinig parkeerplaatsen waren, hij de andere ondernemers mobiliseerde en de wethouder overstag ging. Uiteindelijk kwam er een ontwerp waar niemand echt achter stond.”

Hoe zorg je ervoor dat de groenbeheerder een stevigere positie aan tafel krijgt? Thijs-Spee geeft aan dat in het genoemde voorbeeld geen lange termijn visie en beleid op dit onderwerp lag. Die visie, die wordt vertaald naar beleid en waarin de rol van klimaatadaptatie in de openbare ruimte richting 2050 wordt beschreven, kan het dwingende papier zijn waarmee de groenbeheerder bij projecten kan wapperen. 

Meer ruimte voor groen in gemeenten is nog niet vanzelfsprekend

Klimaatadaptatie is communicatie

Om tot zo’n breed gedragen visie en beleid te kunnen komen, moeten we de discussie anders voeren. Niet op kosten van groen, maar op de baten. Daarom moet de bewustwording omhoog van de waarden die groen creëert voor allerlei functies, betoogt Thijs-Spee. “Ik zeg altijd: klimaatadaptatie is 70 tot 80 procent communicatie en voor het overige technisch.” En om die bewustwording te voeden is het goed om de toegevoegde waarde van groene oplossingen meer te laten zien.

Ze somt een aantal zaken op: “de sociale waarde van groen: het is goed voor de gezondheid, mensen worden er vrolijk van, het stimuleert bewegen en beleven. Er zit educatie in, het draagt bij aan de biodiversiteit en het heeft een economische waarde omdat aantrekkelijke plekken in waarde stijgen. Bovendien heeft het effect op bijvoorbeeld het investeringsklimaat van bedrijven. Overal kun je waarden aan hangen en die kun je ook in kosten uitdrukken.”

Als voorbeeld haalt ze het ziekenhuis van Roermond aan, waar meer parkeerplaatsen moesten komen. Door slim te ontwerpen konden naast de parkeerplaatsen 650 extra bomen aan het ontwerp worden toegevoegd.  Dit leverde een gemiddelde daling van de temperatuur op, 100 procent toename van de  waterberging en 110 ton CO2 energiebesparing, wat gelijk staat aan de uitstoot van 210 auto’s per jaar. Verder steeg de waarde van omliggend vastgoed met 200 miljoen euro, was er minder ziekteverzuim van het personeel en waren er minder verpleegdagen in het zorghotel dat uitkeek op de groene parkeerplaats. Het bestuur van het ziekenhuis was overtuigd en koos voor het groene plan.

Focus op waarde die groen creëert

Petra Thijs-Spee
Petra Thijs-Spee

Thijs-Spee wil er maar mee zeggen, als we meer focussen op die positieve effecten van meer groen in de openbare ruimte, zal die bewustwording meer wortel schieten bij alle betrokkenen: van burger, gemeenteambtenaar en projectontwikkelaar tot de politiek. “Door die waarden meer naar de voorgrond te halen, krijg je een andere discussie en zien mensen van oké, ik moet nu investeren, maar op langere termijn gaan allerlei kosten omlaag.”

Kragten
Roermond/’s-Hertogenbosch
088-33 66 333
www.kragten.nl

Meer artikelen met dit thema

flash_onNieuws

Arnhem gebruikt 3-30-300-regel om vergroening te monitoren

10 jan om 15:30 uur

Arnhem zet flink in op het vergroenen van de stad. Met de 3-30-300-regel wil de gemeente kijken waar buurten al…

Lees verder »
descriptionArtikel

‘Wij willen gemeenten verder helpen bij verduurzamen en vergroenen’

10 jan om 14:12 uur

De druk om te vergroenen neemt de laatste jaren steeds verder toe. Problemen als hittestress en wateroverlast…

Lees verder »
flash_onNieuws

Groningen wil meer regie op plaatsen laadpalen elektrische auto's

8 jan om 10:50 uur

De gemeente Groningen heeft eind december haar eerste door de gemeente zelf geëxploiteerde laadpaal voor…

Lees verder »
flash_onNieuws

Vrijwel alle Amsterdamse straatverlichting met energiezuinige ledlampen

12 dec 2023

Eind 2024 bestaat de openbare verlichting in Amsterdam voor 97 procent uit ledverlichting. De gemeente trekt…

Lees verder »
flash_onNieuws

Steun bewoners voor groen beheer in Groningen

12 dec 2023

Minde zwerfafval en meer groenonderhoud. Zo zou het beheerbudget moeten worden verdeeld als het aan de inwoners…

Lees verder »
flash_onNieuws

Utrecht wil Zuidpoort groener en gezonder maken

1 dec 2023

Meer ruimte voor fietsers en voetgangers in het steeds drukkere gebied tussen Ledig Erf en Rotsoord en omgeving…

Lees verder »
descriptionArtikel

MBI voorziet Hof van Duurzaamheid in klimaatadaptieve buitenruimte

29 nov 2023

De opkomst van ‘groene’ buurten laat zien dat we met natuurinclusiviteit en klimaatadaptieve oplossingen…

Lees verder »

Klimaatadaptief parkeren verdient meer aandacht

8 nov 2023
De afwatering van parkeerterreinen en -plaatsen krijgt lang niet altijd de aandacht die het verdient. Het wordt…
Lees verder »