Hoe stimuleer je klimaatadaptatie in stedelijke vernieuwing?

donderdag 29 september 2022
Gemeenten hebben de ambitie en wil om steden klimaatbestendig te maken en daar maatregelen voor te nemen, alleen hapert het vaak in de uitvoering. Wat kan het proces om tot uitvoering te komen tegenwerken of juist stimuleren? Een team wetenschappers van de Universiteit Utrecht zocht naar antwoord op die vragen.

"Adaptatiemaatregelen worden steeds vaker meegenomen in stedelijke vernieuwing, bijvoorbeeld als de riolering vervangen moet worden. Maar het is meestal niet de belangrijkste reden om een straat open te gooien,” vertelt Mandy van den Ende, promovendus aan de Universiteit Utrecht en hoofdauteur van de nieuwe studie, aan het Kennisportaal Klimaatadaptatie. Ze onderzocht daarvoor drie gemeentes die onlangs kleinschalige adaptatiemaatregelen hebben genomen.

Eerder onderzoek heeft gewezen op de drempels die er vaak zijn om adaptatiemaatregelen mee te nemen in stedelijke vernieuwing. Eén van die drempels is een gebrek aan formele verantwoordelijkheid voor klimaatadaptatie. Toch worden er ondanks die drempel hier en daar wel degelijk maatregelen uitgevoerd. De onderzoekers wilden in dit onderzoek niet kijken naar dit soort 'statische’ drempels, maar de uitvoering van adaptatiemaatregelen juist verklaren aan de hand van meer generaliseerbare processen of 'mechanismen'.

Gebrek aan vastgesteld beleid voor klimaatadaptatie

Een voorbeeld van een hinderend mechanisme is dat een gebrek aan vastgesteld beleid voor klimaatadaptatie op gemeentelijk niveau er vaak voor zorgt dat er een stuk minder gebeurt. Van den Ende: “Klimaatadaptatie overstijgt verschillende domeinen en gemeentelijke afdelingen voelen zich niet altijd verantwoordelijk. En als er geen beleid is, wordt klimaatadaptatie meestal niet geprioriteerd in uitvoeringsprojecten. Dat kan ervoor zorgen dat het ondergeschoven wordt door andere prioriteiten waarvoor wel beleid is, zoals infrastructuur en wonen."

Verder worden plannen regelmatig afgehouden omdat gemeentelijke afdelingen terughoudend zijn als een maatregel onderhoud nodig heeft. Leg je bijvoorbeeld openbaar groen verlaagd aan voor waterberging? Dan moet je er ook voor zorgen dat die berm wordt schoongehouden. Ook kun je dan het risico lopen dat er in het gras geparkeerd wordt. Vanuit die gemeentelijke afdelingen kan er om zulke redenen weerstand ontstaan. Als er geen beleid is, wordt klimaatadaptatie meestal niet geprioriteerd in uitvoeringsprojecten.

Wel werkt: een ambassadeur én vastgesteld beleid

Wat kan er dan voor zorgen dat ambities wél waargemaakt worden? Wat zijn mechanismen die de boel wel in gang zetten? Volgens het onderzoek kan een ‘adaptatieambassadeur’ uitkomst bieden. Dat is iemand die verantwoordelijk is en zich echt hard maakt voor klimaatadaptatie. Zo iemand kan er ook voor zorgen dat er beter samengewerkt wordt tussen gemeentelijke afdelingen, in plaats van 'ieder voor zich'.

De onderzoekers concluderen ook dat het zou helpen als klimaatadaptatie uiteindelijk toch in beleid wordt vastgesteld. "Wat we nu dus vaak zien is dat klimaatadaptatie 'per ongeluk' meegaat in stedelijke vernieuwing. Dat is al een stap in de goede richting. Maar er kan natuurlijk veel meer gedaan worden als klimaatadaptatie een prioriteit wordt in beleid. Je bent dan namelijk niet afhankelijk van externe gebeurtenissen. Aan de andere kant zorgt een gebrek aan beleid er nu wel voor dat er meer ruimte is om te experimenteren en te innoveren. Daar kunnen gemeenten nu nog gebruik van maken," zegt Van den Ende.

Bron: Kennisportaal Klimaatadaptatie

Meer artikelen met dit thema

rerer
descriptionArtikel

Focus op: exposanten Vakbeurs Openbare Ruimte uitgelicht

22 sep om 11:31 uur
Op 27 en 28 september vindt de Vakbeurs Openbare Ruimte plaats in de Utrechtse Jaarbeurs. Tijdens de beurs zijn…
Lees verder »
descriptionArtikel

'We moeten serieus aan de slag met herstel van biodiversiteit'

24 sep om 16:51 uur

Zowel wereldwijd als landelijk staat de biodiversiteit flink onder druk, de soortenrijkdom neemt af en dat…

Lees verder »

Vakbeurs Openbare Ruimte, Focus Op: Vandersanden

22 sep om 10:30 uur
De klimaatadaptieve uitdagingen in de openbare ruimte zijn helder. Vandersanden staat u daarom bij in uw routes…
Lees verder »

Vakbeurs Openbare Ruimte, Focus Op: Struyk Verwo Infra

22 sep om 10:15 uur
Struyk Verwo Infra staat voor de meest duurzame, aantrekkelijke en slim ingerichte buitenruimte. Met ons…
Lees verder »

Vakbeurs Openbare Ruimte, Focus Op: gemeente Ronde Venen

22 sep om 09:57 uur
Als gemeente staan we voor complexe uitdagingen op het gebied van de fysieke leefomgeving van onze inwoners. Van…
Lees verder »

Vakbeurs Openbare Ruimte, Focus Op: MBI

22 sep om 09:40 uur
Op woensdag 27 september 2023 tijdens Vakbeurs Openbare Ruimte in Jaarbeurs Utrecht gaat MBI De Steenmeesters het…
Lees verder »

In een binnentuin regent het ook

12 sep om 08:51 uur
Binnentuinen en groene patio's bij woon- en kantoorgebouwen zijn een waardevolle toevoeging aan de openbare ruimte…
Lees verder »
flash_onNieuws

Groenere schoolpleinen voor Schiedamse basisscholen

18 jul om 13:16 uur

Twee aanelkaar grenzende basisscholen in Schiedam hebben de handen ineengeslagen om hun grijze schoolpleinen te…

Lees verder »