De 9 Straatjes woekeren met de ruimte

donderdag 9 augustus 2018
timer 5 min
De 9 Straatjes in Amsterdam zijn gezellig, knus en levendig. Maar ook smal en druk. Hoe zorg je voor een veilige en leefbare openbare ruimte voor iedereen?

De 9 Straatjes zijn een aantal winkelstraatjes in Amsterdam-Centrum. De straatjes verbinden de Prinsengracht, de Keizersgracht, de Herengracht en de Singel met elkaar. Sinds de jaren negentig presenteren de ondernemers zich onder deze naam, die inmiddels als merk staat ingeschreven. Ze vormen binnen de westelijke grachtengordel een buurt met veel kleine, aparte winkeltjes en restaurants.

Werelderfgoed

In de eeuwenoude straten komen veel verschillende mensen elkaar tegen. Het gebied vormt de schakel tussen Amsterdam-West en het oude centrum, waardoor in spitstijden veel fietsers door de straten rijden. Het gebied, onderdeel van de grachtengordel en dus Werelderfgoed, is een populaire bestemming voor toeristen. Tel daarbij toeleveranciers, gemeentelijke diensten, horecagasten en bewoners op en het is duidelijk dat de beperkte ruimte voor uitdagingen zorgt.

Winkelstraatmanager Lony Scharenborg probeert in haar functie de belangen van al die verschillende groepen zo goed mogelijk te behartigen. “Het is woekeren met de kleine ruimte en al die mensen”, legt ze de vinger op de zere plek. “Deze straatjes, soms stammend uit de 15e of 16e eeuw, zijn niet gebouwd op al deze verkeersstromen. Bovendien heb je geen ruimte om uit te breiden.” De smalle stoepen en rijbanen zorgen dan nog wel eens voor problemen. Scharenborg probeert in samenspraak met alle stakeholders maatregelen te treffen die De 9 Straatjes zo leefbaar en veilig mogelijk maken voor iedereen.

Omdat de ruimte al zo beperkt is, heeft de gemeente ervoor gezorgd dat er zo weinig mogelijk obstakels in de openbare ruimte staan. Zo staan er geen bomen in de straten en hangt de straatverlichting aan kabels boven de straat. Midden jaren negentig werden de karakteristieke Amsterdammertjes al uit het straatbeeld verwijderd. Daarnaast is het voor ondernemers verboden om bankjes voor hun pand te zetten, hoe gezellig dat er ook uitziet. Geveltuintjes zijn wel toegestaan, mits goed onderhouden.


Autovrij

Een paar jaar geleden is al eens geëxperimenteerd met het autovrij maken van De 9 Straatjes. “De gemeente wilde dat proberen, maar wij zagen hier eigenlijk geen heil in”, vertelt Scharenborg. “En inderdaad bleek het niet te werken. De auto werkt juist als een beschermer van de voetganger. Zodra een voetganger doorheeft dat er ook auto’s op de straat rijden, zijn ze extra alert. Haal je ze weg, dan ontstaan gevaarlijke situaties met scooters en fietsers, zo bleek onder meer uit de camerabeelden.”

Het idee om dan ook maar scooters en fietsers te weren uit het straatbeeld viel niet in goede aarde. “Scooters weghalen, dat wil bijna iedereen wel. Maar voor fietsers vanuit Amsterdam-West zijn De 9 Straatjes een belangrijk doorgaansgebied.” Bovendien, zegt Scharenborg, zijn ondernemers erbij gebaat dat hun klanten de winkels en horecagelegenheden per fiets kunnen bereiken. En als je ze verbiedt de fiets in de straat te parkeren, dan is de gemeente verplicht een alternatief te bieden.

Stopverbod

Autovrij is zoals gezegd geen optie, maar momenteel geldt in De 9 Straatjes van 12 tot 18 uur een stopverbod. “Je mag de straten nog wel in met de auto, maar stoppen om bijvoorbeeld iets af te leveren is verboden. Dat heeft impact op de toeleveranciers van winkels en horeca, maar ook op pakketbezorgers. Zeker nu steeds meer online wordt gewinkeld, neemt het aantal bezorgdiensten toe. Soms staan er wel vier busjes van pakketdiensten in de straat”, schetst Scharenborg. “Het stopverbod lijkt goed te werken. Er is nog steeds verkeer, maar het beweegt allemaal en dat is overzichtelijk.”

Afvalbeleid

In de zoektocht naar meer ruimte op straat richt Scharenborg haar pijlen nu op het vuilnis. Zowel bewoners als ondernemers bieden hun afval in zakken aan die op straat worden neergezet in afwachting van de afhaaldienst. Omdat afval van bewoners en ondernemers door verschillende diensten worden opgehaald, rijden per week heel veel grote vrachtwagens door de straat. Bovendien staan op verschillende dagen vuilniszakken op de stoep. “We gaan een proef doen met het integraal ophalen van vuilnis van zowel bewoners als ondernemers met een afvalcontract bij een commerciële inzamelaar”, geeft Scharenborg aan. “Dat betekent dat één partij het afval van iedereen ophaalt. Het zou kunnen dat men het afval ook nog in een ondergrondse container gaat gooien, maar daar zitten nog wat haken en ogen aan. Het plaatsen van zo’n container gaat ten koste van parkeerruimte of groen, bovendien klinkt het geluid langs de grachten heel ver door, daar moet je rekening mee houden met het weggooien van glaswerk.”

In de toekomst hoopt Scharenborg nog de handen op elkaar te krijgen voor een proef waarbij het trottoir van de grachten (Singel, Heren-, Keizers- en Prinsengracht) wordt doorgetrokken. “Hierdoor ontstaat een organische drempel en krijg je het idee van een woonerf. Momenteel wordt onderzoek gedaan naar de mogelijke effecten van zo’n maatregel, afhankelijk daarvan zullen we hopelijk op één plek een proef draaien.”

Nationaal Voetgangerscongres

Lony Scharenborg spreekt tijdens het Nationaal Voetgangerscongres, op 25 september in Amsterdam, over de botsende belangen in De 9 Straatjes. Ga naar www.nationaalvoetgangerscongres.nl voor meer informatie. 

Dit artikel is verschenen in Straatbeeld 3, juni 2018

Meer artikelen met dit thema

descriptionArtikel

Straatbeeld op de Vakbeurs Openbare Ruimte: kennis delen door ontmoeting en lezingen

9 sep om 13:00 uur

Als strategisch partner van de grootste vakbeurs in de openbare ruimte van Nederland is het vakblad Straatbeeld…

Lees verder »
descriptionArtikel

FURNS: jouw partner in maatwerk en advies

1 mei om 09:53 uur

Bij FURNS geloven we in de kracht van duurzaamheid. De transitie naar een circulaire economie is in volle gang…

Lees verder »
descriptionArtikel

In elke Nederlandse gemeente een TreeTag

14 sep om 10:55 uur

Welke waarde heeft een grote boom voor zijn omgeving? Pius Floris Boomverzorging berekent het voor duizenden…

Lees verder »
descriptionArtikel

Play & Relax van Wereldhave: een minibos vol

14 sep om 08:46 uur

Shoppen vermoeiend? Niet in Kortrijk. Terwijl ouders bij winkelcentrum Ring Shopping neerploffen, verdwijnt hun…

Lees verder »
descriptionArtikel

Historisch zitten in het centrum van Tegelen

11 sep om 09:59 uur

“Grijsen heeft met een zitelement in de vorm van een kiepkarretje het mooiste zitelement geleverd wat er op dit…

Lees verder »
descriptionArtikel

Wassenaar kiest voor slimme kast

10 sep om 08:29 uur

Wie op dinsdagen over de Berkheistraat in Wassenaar wandelt, treft er een levendige weekmarkt met een breed…

Lees verder »
descriptionArtikel

Roelofs Groep: 65 jaar bouwen aan de leefomgeving van morgen

10 sep om 08:18 uur

Dit jaar viert Roelofs Groep haar 65-jarig jubileum. Vanaf de eerste vrachtwagen van oprichter Herman Roelofs…

Lees verder »
descriptionArtikel

De MB Air tilt fietsparkeren naar een hoger niveau

9 sep om 08:12 uur

De lancering van de MB Air, een fietsparkeersysteem waarbij de fiets met behulp van perslucht horizontaal de…

Lees verder »