Circulaire bodemverbeteraar bokashi brengt leven in Drentse bodem

woensdag 10 maart 2021
timer 5 min
Op de brinken en cultuurhistorische lanen in de Drentse gemeente Noordenveld gaat het niet goed met de conditie van de bomen. Dat komt vooral door een verschraalde en verzuurde bodem. Het gebruik van de circulaire bodemverbeteraar bokashi moet dat veranderen.

Bokashi is een Japanse methode waarbij bladeren, waaraan bacterieculturen, kleimineralen en kalk worden toegevoegd, worden gefermenteerd. Na een rijpingsproces van minimaal tien weken wordt het vervolgens op de bodem aangebracht. Bokashi is te vergelijken met het gebruik van compost. Steeds meer gemeenten stappen vanuit circulair en duurzaam oogpunt over op de Japanse bodemverbeteraar. In de gemeente Noordenveld werd in 2019 al een eerste proef gedraaid met het gebruik van bokashi. De gemeente, de verschillende Boermarken en Land-schapsbeheer Drenthe begonnen gezamenlijk een pilot.

Op de Putbrink in Norg werd bokashi aangebracht. Met resultaat, zo vertelt André Efftink van Landschapsbeheer Drenthe. “In de hete zomer van 2019 was het gras op alle brinken in Norg geel door de droogte, maar op de Putbrink was het gras groen.” De verschillende Boermarken zijn eigenaren van de brinken in de gemeente Noordenveld. “Zij twijfelden eerst nog over het effect van bokashi”, vertelt Suzanne Dekker van de gemeente Noordenveld. “Maar door de proef werden alle twijfels weggenomen.” Bokashi is een echte bodemverbeteraar, stelt Dekker. “Het gras groeide op de Putbrink vele malen sneller na het aanbrengen van bokashi. De schapen die op de brink lopen, konden er niet tegenaan grazen.” Om het effect van bokashi op de bomen te kunnen meten, moet het project zeker vijf jaar uitgevoerd worden.


In de hete zomer van 2019 was het gras op alle brinken in Norg geel door de droogte, maar op de Putbrink was het gras groen

Organische stoffen

De gemeente Noordenveld heeft veel brinken en historische bomenlanen. Efftink: “Er staan veel bomen op deze brinken, alleen de conditie van deze bomen gaat achteruit omdat de bodem verschraald en verzuurd is. Dat komt doordat in bepaalde gebieden de bladeren worden weggehaald en als ze kunnen blijven liggen de grond te zuur is. Door het missen van bodemleven, verteren de bladeren niet. Bij een gezonde bodem trekken wormen de bladeren de grond in. Zo komt er organisch materiaal in de bodem terecht. De organische stoffen zijn een voedselbron voor de bomen en bevatten bacteriën en schimmels die ze nodig hebben om te leven. Als we het blad op een gereguleerde manier kunnen terugbrengen op de brinken en perken, dan brengen we het bodemleven weer opgang. Bij alle brinken is een te lage pH-waarde van de bodem geconstateerd. Met deze lage waarden is een goed bodemleven niet mogelijk. Vandaar dat voorafgaande aan het bemesten met bokashi kalk gestrooid wordt om zo de bodem minder zuur te maken.”

Ten opzichte van compost heeft bokashi een aantal belangrijke voordelen, zegt Efftink. “Het verliest geen volume, dus als je 500 ton bladeren hebt, krijg je er 500 ton bokashi voor terug. Daarnaast is het relatief snel te produceren en het bevat meer voedingselementen voor het bodemleven dan compost.”


Efftink: "Rond de kerst hebben we de bokashi laten maken. Het voordeel is dat we dit binnen de gemeentegrenzen kunnen doen."

Eikenbladeren

De pilot uit 2019 krijgt dit jaar een vervolg. In totaal is er 600 ton bladbokashi geproduceerd voor dit jaar. “De bokashi die we gebruiken, bestaat voor 95 procent uit eikenbladeren. De bladeren uit de gemeente zijn in het najaar verzameld in Veenhuizen en Roden”, vertelt Efftink. “Rond de kerst hebben we de bokashi laten maken. Het voordeel is dat we dit binnen de gemeentegrenzen kunnen doen. Met compost hebben we altijd veel meer vervoersbewegingen, omdat dit geproduceerd wordt in een andere gemeente. In de lente brengen we op verschillende plekken in de gemeente een laagje bokashi aan.” Dat de proef uit 2019 nu wordt voortgezet, had nogal wat voeten in de aarde, vertelt Dekker. “Bokashi is een nieuw product en komt niet voor in de wet- en regelgeving. Het verwerken van bladeren tot bokashi en het gebruik ervan is daarom zonder ontheffing niet toegestaan. De komende maand worden voor de pilot de formele toestemmingen geregeld. Dit gebeurt in goed overleg met de Provincie Drenthe en de RUD-Drenthe."

Landelijk onderzoek

Om ervoor te zorgen dat bokashi een legale status krijgt, wordt er nu landelijk onderzoek gedaan naar de effecten van de circulaire bodemverbeteraar. De Universiteit Wageningen en Circulair Groenbeheer trekken het onderzoek en de gemeente Noordenveld neemt samen met de provincie Drenthe deel aan het onderzoek. “Het doel is om meer inzichten te krijgen in wat bokashi precies doet met de bodem, de onkruiddruk en het bodemleven. Aan de hand van verschillende plantenvakken, met en zonder bokashi, wordt onderzocht wat precies de effecten zijn zowel boven- als ondergronds”, zo besluit Dekker.

Dit artikel is verschenen in Straatbeeld 1 / 2021, thema circulariteit. Download hier het magazine. Wil je meer weten over het circulair inrichten van de openbare ruimte, meld je dan gratis aan voor de Verbindingsdag Circulaire Openbare Ruimte op 30 maart.

Meer artikelen met dit thema

flash_onNieuws

Oud asfalt ter plekke omzetten in nieuw asfalt met de Asphalt Recycling Train

22 mrt om 13:37 uur

Rijkswaterstaat voert sinds kort een proef uit met de ‘Asphalt Recycling Train’ (ART). Deze machine ‘eet’ oud…

Lees verder »
descriptionArtikel

Objectieve data voor Hilversum met de Groene Stad Challenge

21 mrt om 09:58 uur

De Groene Stad Challenge geeft een gedetailleerd beeld van de groene stand van zaken in een gemeente en inzicht…

Lees verder »
descriptionArtikel

Nieuwe KPI’s voor biodiversiteit in de openbare ruimte

12 mrt om 16:49 uur

In steden en op het platteland staat de natuur onder druk. De populaties van eerder veelvoorkomende soorten,…

Lees verder »
descriptionArtikel

‘Bij groen in de stad is één plus één zeven’

29 feb om 09:35 uur

Meer groen in de buitenruimte, het lijkt een inkoppertje in een tijd waarin we steeds regelmatiger kampen met…

Lees verder »

Whitepaper: Alle fietsen in het rek met de FietsParKeur norm

23 feb om 13:40 uur

Hoe bereik je gewenst fietsparkeergedrag en hoe kies je bewust het geschikte fietsparkeersystemen?

Lees verder »
descriptionArtikel

Van Muijlwijkstraat Arnhem nu stuk groener en veiliger

23 feb om 11:20 uur

Van de ‘lelijkste straat van Arnhem’ naar de ‘groenste en coolste’ straat van de stad. De Van Muijlwijkstraat…

Lees verder »
descriptionArtikel

Breda wil een stad in een park zijn en investeert miljoenen

15 feb om 13:08 uur

Om een leefbare gemeente te zijn die klaar is voor de toekomst, investeert Breda zestien mijloen euro in het…

Lees verder »
flash_onNieuws

Miljardeninvestering nodig om steden aan groennormen te laten voldoen

9 feb om 17:14 uur

Er bestaat nog geen goede groennorm die we in Nederland kunnen gebruiken, een kwaliteitseis aan het groen…

Lees verder »