De Spiegel van Jos: Verleden met toekomst
Toen ik bijna vijfentwintig jaar geleden naar Zwolle verhuisde kwam ik te wonen op een paar honderd meter van het kolossale gebouw dat me vanuit de trein altijd gefascineerd had. De Centrale Harculo, of IJsselcentrale. Als een machtig kasteel stond ze daar. Een brutalistisch Neuschwanstein - een enkeling vond haar het mooiste gebouw van Zwolle.
Twee jaar geleden werd begonnen met de sloop van de centrale, die dienst deed van 1955 tot 2012. Wat doe je met zo'n terrein dat leeg komt te staan? Zwolle is eruit, het wordt een wijk met 400 tot 500 woningen, maar wat mij betreft had het gebouw er nog steeds gestaan. Ook al had het geen waarde meer voor energielevering, aldus eigenaar Engie (ik krijg altijd een nummer van The Rolling Stones in mijn hoofd als ik die naam hoor of lees). Ik zou het een geweldig experiment hebben gevonden om het gebouw over te geven aan de natuur, het te laten overwoekeren.
Het restant van de IJsselcentrale krijgt een centrale plek in de te bouwen woonwijk
Blauwgroen
Voor zulke radicale keuzes is in ons kleine landje helaas geen ruimte. Ook Zwolle moet bouwen en dus wonen hier straks mensen in een blauwgroene buurt, met autoluwe straten, waterrecreatie en een wijkbreed park. En Engie blijft er energie winnen, via zonnepanelen en aqua- en geothermie.
Hoewel ik intussen een paar kilometer verderop woon, kom ik nog vaak langs het terrein, omdat het er heerlijk fietsen en wandelen is: op de dijk langs de IJssel en in de groene buurtschap Harculo, langs de pittoreske boerenhuisjes met hun hooibergen. Op het terrein zelf staat nog een pover restant van de centrale, als een Gallisch dorpje dat weigert te buigen.
Op het terrein van de IJsselcentrale komt een blauwgroene woonwijk
Plukjes bos
In de nieuwe wijk zal het blijvend herinneren aan het verleden, met een centrale functie voor bedrijvigheid, vertier en ateliers. Ik hoop van harte dat de planners de plukjes bos die zich hier nog bevinden in hun ontwerp opnemen. Ik ben kind geweest en in de kleinste stukjes bos speelden zich de grootste avonturen af... Mijmerend over verleden en toekomst merk ik dat ik weer dat deuntje in mijn hoofd heb. Angie, Angie, where will it lead us from he-he-he-here...
MacBeth
In 2003 was de IJsselcentrale echt even een kasteel, bij een uitvoering van MacBeth door theatergroep Stichting SUUS, die uitgekiend gebruikmaakte van het decor dat de centrale bood. Het publiek werd meegenomen op een enerverende tocht door het gebouw en over het terrein, met als letterlijk hoogtepunt het finale zwaardgevecht op de oliedrums achter de centrale. Op stichtingsuus.nl/in-beeld/macbeth zijn sfeerimpressies van de voorstelling te zien.
Dit artikel is verschenen in Straatbeeld 6 2020. Download hier het magazine.
Bij het thema van dit artikel betrokken organisaties
Meer artikelen met dit thema
In heel Utrecht zijn straks stukjes Domtoren te vinden
5 okt 2023Straatmeubilair zorgt voor de beleving van de openbare ruimte in een stedelijke omgeving
28 sep 2023Van een centrum van de buurt naar een centrum op stedelijk niveau, dat was het streven van de transformatie van…
Biind Magazine over integrale gebiedsontwikkeling
28 sep 2023Lees het magazine gratis in onze bibliotheek.
Van Grunsvenplein in Heerlen van grauw en leeg naar groen en levendig
27 sep 2023Het grauwe en lege Burgemeester Van Grunsvenplein in Heerlen moest worden getransformeerd naar een samenhangend…
Elektrakast zorgt voor historisch tintje in vernieuwd dorpshart Teteringen
27 sep 2023Het dorpshart van het Brabantse Teteringen is getransformeerd van een verhard plein naar een park. Het oude…