Actualisering roadmaps duurzame infra: focus, concreter, afspraken maken

2030: streven naar een klimaatneutrale en circulaire infrastructuur. 2050: streven naar circulaire economie, dat zijn de stippen op de horizon voor de GWW-sector. Die staat daarbij voor een dubbele uitdaging: de infrastructuur verduurzamen én het aanpakken van de grote renovatie- en vervangingsopgave van bruggen, sluizen en andere kunstwerken.  

Karlijn Bakker (KplusV) is door KCI ingehuurd om te ondersteunen bij het actualiseren van de roadmaps. Er zijn vijf paden waarvoor deze zijn ontwikkeld: Kustlijnzorg en vaargeulonderhoud, Weg-, Dijk- en Spoormaterieel, Wegverharding, Kunstwerken en oeverbescherming en Spoor. Bakker is procesbegeleider bij het transitiepad Kunstwerken. 

Draagvlak bij gemeenten 

Bakker snapt goed hoe gemeenten denken en kijkt of deze goed zijn aangehaakt in het proces. Ze legt uit dat actualisatie van de roadmaps nodig is om beter op de dagelijkse praktijk aan te sluiten. “De stip op de horizon is nog steeds dezelfde en die verandert ook niet. En er staan veel goede ideeën in de roadmaps, maar de focus en uitvoerbaarheid kan beter. Er is vooral noodzaak om fysieke projecten van alle publieke opdrachtgevers mee te nemen in de scope en daarbinnen op concrete, technische maatregelen te focussen waarmee veel impact is te maken. En waar draagvlak voor is.” 

In de oude roadmap van Kunstwerken ging het vooral over kunstwerken van Rijkswaterstaat, licht Bakker toe. “Riolering zat er niet in, fiets- en voetgangersbruggen bijvoorbeeld ook niet. Daar zijn voor gemeenten juist mooie circulaire oplossingen toe te passen. Dergelijke elementen maken het draagvlak voor gemeenten groter.”   

Koplopers en peloton 

Focus, concreter en afspraken maken, daar komt het op neer in de actualisatie. “Je moet zorgen dat een projectleider van een kleinere gemeente de maatregelen kan toepassen. Zij zijn meestal aangewezen op de pelotonaanpak omdat ze vaak weinig menskracht op circulair kunnen zetten en dus weinig tijd hebben om alles in te bedden. Terwijl er wel ideeën of plannen zijn. Hoe fijn is het dan om een roadmap te hebben die zegt, op het moment dat je een maatregel wilt nemen, dat daar kritische massa voor is? Dat je weet dat een maatregel schaalgrootte oplevert, dat de markt die kant op beweegt en dat het uiteindelijk heel snel onderdeel van de basisaanpak wordt. Je wilt op een gegeven moment dat er naar uniformiteit toe wordt gewerkt en je als kleinere gemeente kunt zien wat er al kan: wat koplopers hebben uitgezocht, je die aanpak kunt gebruiken en er zo ook opgeschaald kan worden.” 

Agenda voor 2025 en 2026 

De vernieuwde roadmaps werken toe naar die standaardisatie. “Daarom zijn we op zoek naar maatregelen die de pilotfase voorbij zijn, die door de markt kunnen worden opgepakt. En waar we natuurlijk nog veel voor moeten organiseren, maar dat ís mogelijk. Er zijn altijd pilots en innovaties, maar het gaat er nu om dat er een kritische massa ontstaat die een duurzame markt kan laten ontstaan.” 

De maatregelen die er lagen zijn inmiddels geactualiseerd en op 10 juni voorgelegd aan de markt. “Dat is geen aanbesteding, maar informatief: hoe kunnen we samen optrekken, staan jullie hierachter of kan dit uitdagender? Is dat realistisch ook voor kleine gemeenten en wat is er nodig voor de beste formulering van de maatregel?”, legt Bakker het doel van de consultatie uit. “Daarna stellen we vast welke maatregelen de standaard worden en bepalen we hoe we dat kunnen bereiken. Dat is een kwestie van uitwerken, randvoorwaarden vaststellen, zoals samenwerking, wet- en regelgeving, opslag, kennis en communicatie.” Per maatregel levert dat een uitvoeringsagenda op die omschrijft hoe standaardisatie van die toepassing bereikt kan worden in 2025, 2026 en verder.  

Vindbaarheid maatregelen 

De actualisatie zorgt voor een gelaagdheid die de concrete uitvoeringsmaatregelen inzichtelijker maakt voor medeoverheden, zodat eenieder meteen naar de informatie kan die voor hem/haar relevant is. Zo is er voor managers, bestuurders en directie een overkoepelend document met de uitgangspunten en een korte overall beschrijving van het programma KCI. De centrale kennisplaats is vervolgens de website duurzame-infra.nl, die specifiek wordt ingericht voor gemeenten, provincies en waterschappen. Zij krijgen elk een eigen sectie op die website waar hun projectleiders, beleidsmedewerkers, inkopers en beheerders de concrete maatregelen kunnen vinden.  

Bakker is blij met de vernieuwing. “Het is een antwoord op de vraag van gemeenten van: ‘overheid, vertel ons wat we moeten doen, dan gaan we dat doen! Dat scheelt ons uitzoekwerk en capaciteit en we hebben de zekerheid dat het de bewezen techniek is die iedereen gebruikt. Dan kunnen we aan de slag en gaan we sneller’. 

”De roadmaps bieden die duidelijkheid, vindt Bakker. “Waar je ook staat, in de roadmap kun je maatregelen vinden. De ontwikkelingen gaan snel, maar het is mooi dat je zo een actieagenda voor drie jaar hebt, anders blijft het bij praten. Je moet op een gegeven moment een piketpaal slaan en zeggen ‘dit zijn de maatregelen en hier gaan we voor’. Uiteraard kan voortschrijdend inzicht leiden tot extra acties, maar laten we zorgen dat we de komende drie jaar op de geselecteerde maatregelen vooruitgang boeken.” 

De geactualiseerde roadmaps worden gezamenlijk opgeleverd. “De einddatum is 7 november, dan leveren we de maatregelen in een uitvoeringsagenda op, waarna we ze begin 2026 presenteren.” 

Dit artikel is verschenen in Straatbeeld 3/2025. Lees meer van Straatbeeld in onze digitale bibliotheek.