Integrale aanpak

Echt een klus voor de openbare verlichtingsspecialisten van de gemeente, zo lijkt het. Maar in het binnenstedelijk gebied van Amsterdam vormt openbare verlichting slechts een beperkt deel van het totaal aan lichtfuncties dat ’s avonds en ’s nachts de stad verlicht. Ook gevelverlichting, reclameverlichting, kantoorverlichting, allerlei soorten van sierverlichting en verlichting van etalages vormen een onlosmakelijk deel van het totale beleving van de openbare ruimte ‘s avonds. En dus wordt het lichtbeeld al gauw meer een optelsom van lichtpunten dan een samenhangend geheel. Een integrale aanpak is gewenst, of eigenlijk noodzakelijk, om te komen tot een uitgebalanceerd verlichtingsplan qua energieverbruik, lichtkwaliteit en sociale veiligheid. Eenvoudiger gezegd dan gedaan, ervaart ook Akkerman. Hij ziet het vaak al bij de projectdefinitie en –opzet mis gaan. Opdrachten worden vaak te enkelvoudig geformuleerd, zoals ‘verlicht de Sint Nicolaaskerk’. Akkerman: “Als dat je insteek is, gaan verlichtingsspecialisten zich alleen op dat object focussen. Om te komen tot een echt integraal verlichtingsplan moet je vanaf het begin het totale plaatje meenemen. En je moet dus ook alle verantwoordelijken voor de belangrijkste verlichtingspunten erbij betrekken.” Met de groei van het aantal betrokken partijen nemen ook de belangentegenstellingen toe. Akkerman: “Etalage verlichting is vanuit duurzaamheidsprincipe en energiebesparing misschien niet gewenst, maar het draagt wel bij aan de sociale veiligheid”. Amsterdam staat dus nog aan het begin van een echt integraal verlichtingsbeleid. Maar het besef is er en de eerste voorzichtige schreden zijn gezet. Dit najaar zullen de eerste resultaten van de visie op het lichtbeeld in de openbare ruimte worden gepresenteerd.

 

Groen licht in Erasmuspark

Overzichtelijker zijn de diverse proeven die de gemeente Amsterdam uitvoert met LED-verlichting en andere lichttechnieken. Zoals de proef met groene LED-verlichting rond het Erasmuspark. Akkerman: “Op de route om het vierkante park hebben we een aantal lichtmasten met een armatuur van Innolumis geplaatst. Dat type verlichting past hier in mijn ogen goed. Je kunt er de route goed mee verlichten, met respect voor de natuur en energiezuinig”. De proef loopt nu enkele maanden en de ervaringen zijn positief. Akkerman: “De spreiding van het licht is goed en de optiek zorgt voor een mooie spreiding van het licht. Mensen blijken ook snel te wennen aan het groene licht. En ook op de lange, rechte weg houd je eigenlijk altijd zicht op het einddoel. Ook al ligt dat vaak honderden meters verder op. Dat geeft het veilige gevoel, waar je rond een park naar streeft. Ik zie er tot ’s avonds laat mensen joggen”.

En hoe zit het qua energieverbruik? “Deze installatie is relatief efficiënt. Maar omdat de gemeente Amsterdam op een goedkope manier haar eigen energievoorziening heeft georganiseerd, besparen we relatief weinig energiekosten. Voor ons ligt de winst vooral in de lange levensduur”, nuanceert Akkerman.

 

Uitrol

Of de LED-proef in het Erasmuspark snel op grote schaal navolging krijgt, is de vraag. Want al gaan de ontwikkelingen snel, toch ziet Akkerman nog een aantal beperkingen voor de grootschalige toepassing van LED’s. “De brede doorgaande wegen in onze stad zie ik bijvoorbeeld nog niet zo snel met LED verlicht worden. Ook verblinden veel LED’s installaties nog te veel en heb je vaak meer lichtpunten nodig waardoor de totale energiebesparing gereduceerd wordt.” Maar ook Amsterdam experimenteert volop door in nauwe samenwerking met de industrie. En gezien de positieve ervaringen in het Erasumuspark zullen de groene LED’s zullen hun weg naar andere groene gebieden in de hoofdstad waarschijnlijk wel vinden.